ану́, выкл. (разм.).
1. Ужыв. для выражэння закліку або прымушэння да дзеяння.
Ану, за косы ды на лугі!
2. (з Р у спалучэнні з займ. 2 і 3 ас.). Адпавядае словам «адвяжыся», «адстань» і пад.
Ану цябе, Максім!
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ану́
выклічнік
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
ану́
часціца
Крыніцы:
krapivabr2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
ану́ межд., разг.
1. ну́-ка, ну́ же;
а., раскажы́ — ну́-ка, расскажи́;
2. (в сочетании с частицей ж) аво́сь;
а. ж ды вы́йдзе што-не́будзь — аво́сь да вы́йдет что́-нибудь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ану́, выкл.
Разм.
1. Выражае заклік ці прымушэнне да дзеяння. — Ану, сып! Палі! — пачаў прытупваць фарсісты салдат, нябачаныя каленцы выкідваць, запрашаючы іншых у круг. Гурскі. — Ты чаго тут? — гневаецца жанчына, пазнаўшы сына. — Ану, вылазь! Гарбук.
2. (у спалучэнні з Р займ. 2 і 3 ас. адз. і мн.). Адпавядае па значэнню словам: «адчапіся», «адвяжыся» і пад. [Ярына:] — Ану цябе, Ігнат! От, як прыстане, дык хоць ты яму кол на галаве чашы. Бажко.
3. (у спалучэнні з часціцай «ж»). Можа быць. Ану ж ды выйдзе што-небудзь.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ну́-ка межд., разг. ану́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
аво́сь-ли́бо ану́ ж, а ра́птам.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прыўста́ць, -а́ну, -а́неш, -а́не; -а́нь; зак.
Прыпадняцца, устаць не на ўвесь рост.
П. з месца.
|| незак. прыўстава́ць, -таю́, -тае́ш, -тае́; -таём, -таяце́, -таю́ць; -тава́й.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
перакупа́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Пакупацца даўжэй, чым трэба; пашкодзіць здароўе празмерным купаннем. — Ану! Вылазь хутчэй з вады, каб хто з вас не перакупаўся. Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Лупану́ць ’рвануць, пацягнуць’ (ТС), ’моцна ўдарыць’ (віл., Сл. ПЗБ), лупяну́ць ’тс’ (Нас., ТСБМ), лупену́ць ’тс’, ’раздзерці’, ’падраць’, ’наесціся’ (ТС), лупляну́ць ’выцяць’ (Юрч. Вытв.), лупяну́цца ’упасці, пабіцца’ (Нас.). Да лупі́ць 1 (гл.). Аб суфіксе ‑ану‑ гл. Бел. гр. 2 (1, 328–329) і Слаўскі (SP, 1, 44–45). Мяккасць папярэдняй зычнай залежыць ад мяккасці зычнай словаўтваральнай лексемы, таму можна меркаваць, што формы з ‑ану‑ ўзыходзяць да лупа́ць < прасл. lupati ’ўдараць, біць, стукаць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)