абца́с

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. абца́с абца́сы
Р. абца́са абца́саў
Д. абца́су абца́сам
В. абца́с абца́сы
Т. абца́сам абца́самі
М. абца́се абца́сах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

абца́с, -а, мн. -ы, -аў, м.

Дэталь абутку ў выглядзе падстаўкі, якая прыпадымае пятку вышэй узроўню наска.

Боты на высокіх абцасах.

◊

Трымаць пад абцасам каго-н. — трымаць у поўным падпарадкаванні.

|| памянш. абца́сік, -а, мн. -і, -аў, м.

|| прым. абца́савы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

абца́с м. каблу́к;

◊ трыма́ць (быць) пад ~сам — держа́ть (быть) под каблуко́м

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

абца́с, ‑а, м.

Цвёрдая набойка на падэшве абутку пад пятой; каблук. Алёша стукнуў абцасам аб падлогу, каб бот палез, падцягнуў халявы, выпрастаўся і спакойна пацвердзіў: «Сказаў не пайду — не пайду!» Шамякін.

•••

(Быць у каго, трымаць каго) пад абцасам — быць, трымаць у падпарадкаванні.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Абца́с, абсац (Гарэц., Др.-Падб., Сцяц., Яруш.). Запазычанне праз польск. obcas з ням. Absatz (Кюнэ, Poln., 82). У працэсе запазычання ў польскай мове адбылася дистантная метатэза — нерэгулярная з’ява, якая выклікана камбінаторнымі цяжкасцямі, не тыповымі для славянскай структуры слова (Absatz > obsac > obcas). Магчыма, што слова было непасрэдна запазычана ў беларускую мову, улічваючы распаўсюджанасць нямецкага рамяства ў гарадах Беларусі. Гл. Вольскі, Узв. 3, 9–10, 97.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

абцас, каблук; шпількі (мн., разм.)

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

ко́рак, -рка, мн. -ркі, -ркаў, м.

1. Закупорка для бутэлек.

2. Абцас (уст.).

|| прым. ко́ркавы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

падбо́р

‘абцас’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. падбо́р падбо́ры
Р. падбо́ра падбо́раў
Д. падбо́ру падбо́рам
В. падбо́р падбо́ры
Т. падбо́рам падбо́рамі
М. падбо́ры падбо́рах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ту́флевы, ‑ая, ‑ае.

Тое, што і туфельны. Туфлевы абцас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

набо́йка, -і, ДМ -бо́йцы, мн. -і, -бо́ек, ж.

Ніжні слой абцаса або спецыяльная пласцінка, якая набіваецца на абцас.

Стаптаць набойкі.

Зрабіць новыя набойкі.

|| прым. набо́ечны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)