абца́с

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. абца́с абца́сы
Р. абца́са абца́саў
Д. абца́су абца́сам
В. абца́с абца́сы
Т. абца́сам абца́самі
М. абца́се абца́сах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

абца́с, -а, мн. -ы, -аў, м.

Дэталь абутку ў выглядзе падстаўкі, якая прыпадымае пятку вышэй узроўню наска.

Боты на высокіх абцасах.

◊

Трымаць пад абцасам каго-н. — трымаць у поўным падпарадкаванні.

|| памянш. абца́сік, -а, мн. -і, -аў, м.

|| прым. абца́савы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

абца́с м. каблу́к;

◊ трыма́ць (быць) пад ~сам — держа́ть (быть) под каблуко́м

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

абца́с, ‑а, м.

Цвёрдая набойка на падэшве абутку пад пятой; каблук. Алёша стукнуў абцасам аб падлогу, каб бот палез, падцягнуў халявы, выпрастаўся і спакойна пацвердзіў: «Сказаў не пайду — не пайду!» Шамякін.

•••

(Быць у каго, трымаць каго) пад абцасам — быць, трымаць у падпарадкаванні.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абца́с м. Ábsatz m -es, -sätze; Hácken m -s, -;

◊

быць пад абца́сам únter dem Pántoffel stehen*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

абца́с

(польск. obcas, ад ням. Absatz)

цвёрдая набойка на падэшве абутку пад пятой.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Абца́с, абсац (Гарэц., Др.-Падб., Сцяц., Яруш.). Запазычанне праз польск. obcas з ням. Absatz (Кюнэ, Poln., 82). У працэсе запазычання ў польскай мове адбылася дистантная метатэза — нерэгулярная з’ява, якая выклікана камбінаторнымі цяжкасцямі, не тыповымі для славянскай структуры слова (Absatz > obsac > obcas). Магчыма, што слова было непасрэдна запазычана ў беларускую мову, улічваючы распаўсюджанасць нямецкага рамяства ў гарадах Беларусі. Гл. Вольскі, Узв. 3, 9–10, 97.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

абцас, каблук; шпількі (мн., разм.)

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

ко́рак, -рка, мн. -ркі, -ркаў, м.

1. Закупорка для бутэлек.

2. Абцас (уст.).

|| прым. ко́ркавы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

падбо́р

‘абцас’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. падбо́р падбо́ры
Р. падбо́ра падбо́раў
Д. падбо́ру падбо́рам
В. падбо́р падбо́ры
Т. падбо́рам падбо́рамі
М. падбо́ры падбо́рах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)