Крапі́нец ’крапінец звычайны, Polygala vulgaris’ (Кіс.). Цікава адзначыць для крапінца іншых відаў вызначэнне ’горкі, Polygala amarella’ і сінонім малыя козлікі Polygala comosa. Параўн. адпаведнае тлумачэнне назвы крапівы (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Крыжо́ўка ’прылада для лоўлі рыбы з берага’ (З нар. сл.). Вытворнае ад крыгай (гл.). На ‑оука/‑ёука, магчыма, непасрэдна да формы прыметніка *крыгавы (гл. Сцяцко, Афікс. наз., 121).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лубуя́тнік ’ліпавыя палкі, з якіх абадрана кара’ (Бяльк.). Утворана ад лу́бʼе і суфікса ‑ятнік, які служыць для абазначэння месца, памяшкання. Параўн. аналагічнае значэнне ў лексемы лубяк (Масарэнка, КЭС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ля́піс ’нітрат срэбра, які выкарыстоўваецца ў якасці процізапаленчага сродку (для прыпякання)’ (ТСБМ). Запазычана з польск. lapis ці з рус. ля́пис, якія з лац. lapis ’камень’ (SWO, 1980, 419).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ляхава́ць ’кіпець, клекатаць’ (пух., Жыв. сл.), круп., бярэз. ляхава́цца, паст. ляхата́ць ’тс’ (Сл. ПЗБ). З каляхава́ць (уздз.). Гукапераймальныя для перадачы гукаў пры кіпенні вадкасці. Параўн. таксама рус. клокотать.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лі́сашчы, лі́со́шчы ’ліслівасць, угодлівасць, падлізванне’ (ТС). Утворана ад ліс (гл.) і суфікса ‑ошч‑, характэрнага для ўкр. мовы (параўн. ла́сощі ’прысмакі, ласункі’, ду́рощі ’дурыкі, глупства’, зах.-палес. мудрощі́ ’выдумкі’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Малаці́лка, мылаці́лка ’малатарня’ (Чуд., ТС, Бяльк.). Пранікла з рус. моўнай тэрыторыі, дзе молотилка мае і інш. значэнні: ’цэп’, ’ручка цэпа’, ’біла цэпа’, ’прыстасаванне (выдзеўбаны ствол дрэва) для малацьбы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Маляўнічы ’прыгожы, эфектны з пункту погляду мастака’ (ТСБМ). Паланізм. Параўн. польск. malowniczy ’які годны таго, каб быць перанесеным на палатно, прыемны для погляду, прыгожы, цудоўны’, ’жывы, каляровы, вобразны’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Напыскаць ’крапіць вуллі воцатам, мёдам, настоем зелля і пахучых кветак ддя прыманьвання пчол’ (Кіркор). Відаць, з напырскваць, параўн. напырск ’пахучае рэчыва для прыманьвання пчол’ (Сл. ПЗБ). Гл. пырскаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Нівяру́шкі ’вясеннія апенькі’ (Сл. ПЗБ). Паводле аўтараў слоўніка, з літ. voveruškos ’лісічкі’, параўн. вавярушкі, авярушкі ’вясеннія апенькі’. Магчыма, увядзенне адмоўя для дыферэнцыяцыі (параўн. рус. клён/неклён і пад.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)