цалі́нны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да цаліны. Цалінная зямля. Цалінны край. □ А на Алтай цалінныя пласты Уздымаць і засяваць паехала ўжо моладзь. Панчанка.
2. перан. Некрануты даследаваннем, нявывучаны. Цётка адкрывала новыя тэмы, асвойвала цалінны жыццёвы матэрыял, абжывала нязведаныя сферы эстэтычнага. Ярош.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ціхахо́дны, ‑ая, ‑ае.
Які мае невялікую скорасць ходу, руху. [Бавар] выехаў на здаравенных рыжых конях, запрэжаных у дышаль доўгай і ціхаходнай фуры. Ракітны. Бурмакоў з усяе сілы націснуў на акселератар, шкадуючы ў гэты момант, што ён на ціхаходным самалёце, а не на ракеце. Шыцік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цэнтралізава́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад цэнтралізаваць.
2. у знач. прым. Які мае цэнтральную дзяржаўную ўладу, сканцэнтраваны ў руках дзяржавы. Цэнтралізаваная ўлада. Цэнтралізаваная дзяржава.
3. у знач. прым. Які выходзіць з аднаго цэнтра (у 3 знач.). Цэнтралізаваная бухгалтэрыя. Цэнтралізаванае забеспячэнне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чараця́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да чароту; парослы чаротам. У чарацяным гушчары шчабеча ды шастае нейкая птушыная дробязь. Брыль. Падарожнікі зніклі ў густых чарацяных парасніках, якія сцяной наступалі з абодвух бакоў на сонную рачулку. Лынькоў.
2. Зроблены з чароту. Чарацяная страха.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шавіністы́чны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да шавінізму, шавіністаў, уласцівы ім. Шавіністычныя погляды. Шавіністычныя лозунгі. □ Капіталізм з яго эксплуатацыяй чалавека чалавекам, з яго шавіністычнай і расісцкай ідэалогіяй, з уласцівым яму маральным упадкам, разгулам спекуляцыі, карупцыі, злачыннасці разбэшчвае грамадства, сям’ю, чалавека. Праграма КПСС.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шалудзі́вы, ‑ая, ‑ае.
Разм.
1. Які мае струны, каросту, сып на скуры; паршывы (у 1 знач.). Шалудзівае кацяня. □ Дробненька трусіць пара худых, шалудзівых конікаў. Сяргейчык.
2. перан. Нікчэмны, агідны. Няўжо яны [хлопцы] будуць цярпліва Маўчаць, тая, Глядзець, як барон шалудзівы Наш край вынішчае. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
экскава́тарны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да экскаватара. Экскаватарны коўш. □ [Вася:] — З нашага сяла адзін я на параходзе служу, а то ўсё больш хлопцы ў калгасе або на экскаватарнай станцыі працуюць. Краўчанка. // Які здабываецца пры дапамозе экскаватара. Экскаватарная распрацоўка. Экскаватарны спосаб здабывання руды.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эска́драны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да эскадры; дзейнічае ў складзе эскадры. Эскадраныя судны. // Які праводзіцца, выконваецца эскадрай. Эскадраны манеўр. Эскадраная стральба.
2. Як састаўная частка назваў некаторых ваенных суднаў вялікага водазмяшчэння з шырокім раёнам плавання. Эскадраны мінаносец. Эскадраная падводная лодка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
яе́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да яйца (у 1 знач.). Яечны жаўток. Яечная шкарлупіна. // Прыгатаваны з яец, з яйцамі. Яечнае мыла. Яечны парашок. // Звязаны з нарыхтоўкай, захаваннем і продажам яец. Яечная база. Яечны склад.
2. Жоўты, колеру жаўтка. Яечны колер.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
грэ́бціся і грабці́ся, грабуся, грабешся, грабецца; грабёмся, грабяцеся; пр. гробся, граблася і граблася, грэблася і граблося; незак.
1. Капацца, разграбаць што‑н. лапамі, пальцамі. Пасярод вуліцы заклапочана грабецца вялізны певень з чарадою кур — шукаюць спажывы. Палтаран. [Мацевіха] была на полі. Юрка гробся ў зямлі побач з ёю. Чорны.
2. Разм. Плысці, пасоўвацца, грабучы чым‑н. Грэбціся да берага. □ Павольна адзінокі параходзік Грабецца супраць круталобых хваль. Блатун. // перан. Імкнуцца да чаго‑н., пераадольваючы цяжкасці. — Не ў мае пяцьдзесят пяць год такую прамудрасць засвойваць, няхай ужо сыны мае.. на гэту справу грабуцца. Лынькоў.
3. Зал. да грэбці (у 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)