Verbum

прыда́цца², 1 і 2 ас. не ўжыв., -да́сца; -да́ўся, -дала́ся, -ло́ся; зак.

1. Дадацца, далучыцца да каго-, чаго-н.; перадацца.

Яму прыдалося (безас.) упартасці.

Меркавалі, што хвароба прыдалася дзіцяці ад паганага вока.

2. Здацца, уявіцца.

Мне спачатку прыдалося (безас.), што ён намнога старэйшы.

|| незак. прыдава́цца, -дае́цца.

прыто́к, -а і -у, м.

1. -у, каго-чаго. Прыліў, паступленне чаго-н. куды-н. у вялікай колькасці.

П. свежага паветра.

П. крыві.

П. сродкаў.

2. -а, мн. -і, -аў. Рака, якая ўпадае ў другую раку.

Прытокі Дняпра.

|| прым. прыто́чны, -ая, -ае і прыто́кавы, -ая, -ае.

пстры́каць, -аю, -аеш, -ае; незак.

1. каго-што. Даваць пстрычкі каму-н.

П. па лбе.

2. чым і без дап. Утвараць кароткія рэзкія гукі.

П. пальцамі.

3. перан. Злавацца, выказваючы незадавальненне (разм.).

Чаго пстрыкаеш, чым незадаволены?

|| аднакр. пстры́кнуць, -ну, -неш, -не; -ні́.

|| наз. пстры́канне, -я, н.

разагрэ́ць, -э́ю, -э́еш, -э́е; -рэ́ты; зак.

1. што. Грэючы, зрабіць цёплым, гарачым.

Р. суп.

2. Нагрэўшы, падрыхтаваць да дзеяння, выкарыстання.

Р. матор.

3. каго-што. Выклікаць адчуванне цяпла ў целе (разм.).

Р. сябе работай.

|| незак. разаграва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; наз. разаграва́нне, -я, н.

|| наз. разагрэ́ў, -грэ́ву, м.

цяць, тну, тнеш, тне; тнём, тняце́, тнуць; цяў, цяла́, -ло́; тні і тнуць, тну, тнеш, тне; тнём, тняце́, тнуць; тнуў, тну́ла; тні; зак., каго-што і без дап.

1. Ударыць, стукнуць чым-н.

Цяў (тнуў) яму кулаком у грудзі.

2. Балюча ўкусіць.

Сабака цяў (тнуў) за нагу.

чу́лы, -ая, -ае.

1. Які адносіцца да каго-н. з любоўю, уважліва, спагадліва.

Ч. чалавек.

2. Які сведчыць пра ўважлівасць, спагадлівасць да людзей.

Чулыя словы.

3. Уражлівы, успрымальны.

Чулае дзіцячае сэрца.

4. Які тонка, лёгка ўспрымае што-н. органамі пачуццяў.

Ч. слых.

|| наз. чу́ласць, -і, ж.

купа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; незак., каго-што.

Апускаць у ваду для мыцця, асвяжэння і пад.

К. дзіця.

|| зак. вы́купаць, -аю, -аеш, -ае; -аны.

|| звар. купа́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; зак. вы́купацца, -аюся, -аешся, -аецца.

|| наз. купа́нне, -я, н.

|| прым. купа́льны, -ая, -ае.

К. касцюм.

К. сезон.

ла́паць¹, -пця, мн. -пці, -пце́й, м.

1. Плецены абутак з лыка, бяросты ці вяровак.

Лазовыя лапці.

2. перан. Адсталы, некультурны чалавек.

◊

Абуць у лапці (разм., жарт.) — абдурыць, ашукаць і пасмяяцца з каго-н.

|| памянш. ла́пцік, -а, мн. -і, -аў, м. (да 1 знач.).

|| прым. ла́пцевы, -ая, -ае.

латашы́ць, -ташу́, -то́шыш, -то́шыць; -то́шаны; незак. (разм.).

1. што. Ірваць без разбору, псуючы і спусташаючы.

Л. гарох.

Л. яблыкі.

2. што. Знішчаць безразважна, спусташаць.

Л. лес.

3. перан., каго-што. Біць, лупцаваць.

Л. посуд.

Дзед пачаў л. хлопцаў кульбай.

4. Рабаваць.

|| зак. златашы́ць, -ташу́, -то́шыш, -то́шыш; -то́шаны.

легіён, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Буйное вайсковае злучэнне ў Старажытным Рыме (гіст.).

2. Назва асобных вайсковых часцей у некаторых краінах.

3. перан. Вялікая колькасць, мноства каго-, чаго-н.

○

Ордэн ганаровага легіёна — французскі ордэн часоў Напалеона.

|| прым. легіённы, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).