Пуць 1 ’дарога, шлях’ (ТСБМ, Нас., Яруш., Сл. ПЗБ), ’чыгунка’ (Жд. 1, Сл. ПЗБ)’, ’пуцявіна, пуціна, жыццёвы шлях’ (ТС, Сл. ПЗБ), а таксама пуць, ж. р. пуця́ (Янк. 2, Сл. ПЗБ), ст.-бел. путь ’паход; дарога’ (Ст.-бел. лексікон), сюды ж пуці́на, пуцяві́на ’дарога’ (Яруш.), пуці́нка ’сцежка’ (барыс., Шн. 2), укр. путь ’шлях, дарога’, рус. путь, польск. pąć ’падарожжа, дарога’, чэш. pouť ’багамольства, пяльгрымка’, славац. púť ’праход, шлях’, в.-луж. puć, н.-луж. puś ’дарога, чыгунка; падарожжа’, палаб. pǫt ’дарога’, славен. pọ́t ’шлях, дарога’, серб.-харв. пу̑т, балг. път, макед. пат. Прасл. *pǫtь ’шлях, дарога’ звязана з асновай і.-е. *pent‑ ’ступаць, ісці, знаходзіць’ і суадносіцца з назвамі дарог ад кораня *pont‑/pṇt‑: ст.-інд. pánthāh, грэч. πόντος ’марскі шлях, мора’, πάτος ’сцежка’, лац. pons ’гаць, мост’, ст.-в.-ням. pfad ’сцежка’, з іншым вакалізмам прус. pintis ’шлях’ (Фасмер, 3, 413; Скок, 3, 86–87; Шустар-Шэўц, 2, 1187; Глухак, 513; Сной, 477; Чарных, 2, 85 і інш.).

Пуць 2 ’лад, парадак, мера’ (Нас.), ’толк, розум’ (Ян.; в.-дзв., Сл. ПЗБ), ’памяць’ (паст., шальч., шчуч., Сл. ПЗБ), ’дабро’: ні будзіць зь цібе пуці (Бяльк.), сюды ж пуця́чы ’варты, каштоўны, добры’ (Бяльк., Ян.), пу́тны ’талковы’ (гл.), параўн. укр. путня́ ’шлях; толк’, рус. без путя́ ’без толку, дарэмна, без прычыны, карысці’. Утворана на базе пераноснага ўжывання пуць ’дарога; жыццёвы шлях’, г. зн. ’правільны шлях’ у выніку пераасэнсавання пад уплывам фразеалагізмаў і выразаў тыпу пуця ни въ чомь не знаешь, безъ пуця сваволитъ (Нас.), бяспу́тны, непуцёвы і пад.; меркаванне Грынавяцкене і інш. пра запазычанне з літ. pùtė ’курыца’; перан. ’разуменне’ (LKK, 16, 187), паводле Лаўчутэ (Балтизмы, 147), недастаткова аргументаванае.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

вандро́ўніцкі, ‑ая, ‑ае.

Уласцівы вандроўніку, звязаны з вандроўніцтвам. Вандроўніцкае жыццё. Вандроўніцкі шлях. // Неабходны для вандроўніка, вандравання. Вандроўніцкі рыштунак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ве́рны, -ая, -ае.

1. Які адпавядае ісціне; правільны, дакладны.

Верная думка.

В. шлях.

Верна (прысл.) скалькаваць.

2. Несумненны, непазбежны.

В. выйгрыш.

Ісці на верную пагібель.

3. Надзейны, трывалы, стойкі.

Верная апора.

Верна (прысл.) служыць.

В. сябар.

В. ў каханні.

|| наз. ве́рнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

возвра́тный

1. (обратный) зваро́тны;

возвра́тный путь зваро́тны шлях, шлях (даро́га) наза́д;

2. грам. зваро́тны;

возвра́тное местоиме́ние зваро́тны займе́ннік;

возвра́тный глаго́л зваро́тны дзеясло́ў;

возвра́тный зало́г зваро́тны стан;

3. мед. зваро́тны;

возвра́тный тиф зваро́тны тыф;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

адзі́на ​1,

Прысл. да адзіны (у значэнні ўзмацняльна-абмежавальнага слова: «толькі», «адно», «выключна»). Адзіна магчымы спосаб. Адзіна правільны шлях.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

аўтатра́са, ‑ы, ж.

Аўтамабільная траса, шлях, шаша. Пакрытая асфальтам аўтатраса. // Аўтамабільная пуцявіна, накат, дзе ходзяць толькі аўтамашыны. Лёдавая аўтатраса.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

задыя́к, ‑а, м.

Дванаццаць сузор’яў, праз якія Сонца праходзіць свой бачны шлях на працягу года.

•••

Знакі задыяка гл. знак.

[Ад грэч. zōdiakós (kyklōs) — звярыны круг.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

карава́нны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да каравана. Караванны гандаль. // Па якім праходзяць караваны (у 1 знач.). Караванны шлях.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

супо́льнасць, ‑і, ж.

Адзінства, непарыўнасць. Гістарычнае карэнне супольнасці ўсходнеславянскіх народаў раскрываў Багдановіч і ў няскончаным артыкуле «Забыты шлях». Лойка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пракла́сці, -ладу́, -ладзе́ш, -ладзе́; -ладзём, -ладзяце́; -ладу́ць; -ла́ў, -ла́ла; -ладзі; -ла́дзены; зак., што.

1. Правесці, зрабіць (дарогу, шлях і пад.).

П. шашу. П. газаправод. П. сабе дарогу (таксама перан.: дабіцца добрага становішча ў жыцці). П. шлях, дарогу каму-, чаму-н. (таксама перан.: пасадзейнічаць каму-, чаму-н. у чым-н., стварыць умовы для развіцця чаго-н.). П. курс караблю (вычарціць на карце).

2. Укласці што-н. паміж чым-н.

П. паперу паміж талеркамі (або талеркі паперамі) пры ўпакоўцы.

|| незак. праклада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і пракла́дваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. праклада́нне, -я, н., пракла́дванне, -я, н. і пракла́дка, -і, ДМ -дцы, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)