Мацёры ’вялікі, высокі, доўгі, вялізны’ (Нас.), ’сталы’, ’поўны сілы, моцны, здаровы’, ’вопытны, непапраўны, закаранелы’ (ТСБМ, Жд. 1), ст.-бел. матеръ (Булахаў, Гіст., 125–127). Укр. матерни́й, ма́терий ’чалавек у сталых гадах’, рус. матёрый, матерой ’тс’, польск. zamatorzały, zamotrzały ’зацвярдзелы’, ст.-чэш. matorný ’спелы’, ’строгі’, мар. mateřeti ’тлець’, ’трухлявець’, славен. matór, matér, motór, matóren ’стары’, серб.-харв. матор ’тс’, макед. матор ’трохгадовы баран’, балг. ма̏тор ’моцны, здаровы’, ’спелы, дарослы, сталы, стары’, ст.-слав. матерьство ’старасць, спарахнеласць’, прасл. matarъ, materъ (БЕР, 3, 686–687), matorъ ’дарослы, стары’ ў суадносінах з прасл. starъ ’стары’ семантычна пераразмеркавалася ў ’вялікі, моцны’. Мае іт. адпаведнік, параўн. лац. mātūrus ’спелы, дарослы, стары’, што дае магчымасць рэканструяваць іт. *mātoros ’тс’ у якасці крыніцы пранікнення для прасл. лексемы (Мартынаў, Язык, 84–85). Бязлай (2, 172) адносіць яе да і.-е. кораня *mē‑/*mō‑ ’вялікі’ (гл. Покарны, 704) і суфікса *tor‑, прыводзячы роднасныя ст.-ірл. mōr, уэл. mawr, брэт. meur ’вялікі’. Менш верагодныя іншыя версіі (гл. Бернекер, 2, 25; Фасмер, 2, 581; Скок, 2, 390; Махэк₂, 355; БЕР, 3, 687).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

падфа́рнік, ‑а, м.

Невялікі дапаможны ліхтар пад фарамі ці побач з імі. Прыглушыўшы матор, Юхневіч пераключыў святло на падфарнікі і ступіў на мокрую зямлю. Савіцкі. Змяркалася. Была тая шарая гадзінка, калі электрычныя ліхтары яшчэ не гараць, але аўтамашыны едуць ужо з запаленымі падфарнікамі. Карпаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

перагрэ́ты, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад перагрэць.

2. у знач. прым. Нагрэты вельмі моцна. Перагрэты матор. □ Вецер пах ракой, жалезам, Перагрэтым хвойным лесам, Перапаленым бензінам І няяснаю журбою. Панчанка.

3. у знач. прым. Спец. Нагрэты вышэй тэмпературы кіпення адпаведная вадкасці. Перагрэтая пара.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

глу́хнуць несов., в разн. знач. гло́хнуть;

стары́ ~не — стари́к гло́хнет;

~не мато́р — гло́хнет мото́р;

сад пачына́е г. — сад начина́ет гло́хнуть;

пачу́цці г. — чу́вства гло́хнут

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

анга́р, ‑а, м.

Спецыяльнае памяшканне, у якім захоўваюцца, стаяць і рамантуюцца самалёты. Загудзеў матор, узняўшы перад самалётам вецер, і, быццам хаваючыся ад гэтага ветру, пабеглі назад ангары. Шахавец. Ззаду, як на далоні, відзён стаў увесь гэты аўстрыйскі гарадок, пярэднюю палову якога займалі доўгія, быццам ангары, гмахі завода. Быкаў.

[Фр. hangar.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

буксава́ць, ‑сую, ‑суеш, ‑суе; незак.

Круціцца, не рухаючыся з месца (пра колы аўтамабіля, паравоза і пад.). Матор раве, заднія колы буксуюць, а машына стаіць. Хомчанка. // Пра аўтамабіль і пад., у якога колы круцяцца на адным месцы. Ехаць прыйшлося доўга, машыны часта буксавалі. Новікаў. // перан. Не рухацца наперад, таптацца на адным месцы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кантава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; незак., што.

1. Абчэсваючы (дошку, бервяно, камень і г. д.), рабіць кант ​1 (у 1 знач.). Кантаваць слупок. □ Не ўсе цесляры добра ўмелі кантаваць бярвенне. Пальчэўскі.

2. Пераварочваць (грузы) пры перамяшчэнні або выраб пры апрацоўцы. У сярэдзіне .. [скрыні] быў матор, на баках надпісы: «Асцярожна, не кантаваць!» Карпюк.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́ключыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак., каго-што.

1. Вывесці са складу чаго‑н. Выключыць з брыгады. □ [Старшыня] дамогся, што чатырох гультаёў выключылі з калгаса. Шамякін. // Выкрасліць, апусціць. Выключыць са спісаў.

2. Спыніць дзеянне чаго‑н. шляхам адключэння ці выключэння. Выключыць радыёпрыёмнік, матор. □ [Спадарожнік:] — Калі ласка, уключыце начнік, а гэту яркую лямпачку выключыце. Васілевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

выключа́ть несов., в разн. знач. выключа́ць;

выключа́ть мото́р выключа́ць мато́р;

выключа́ть газ выключа́ць газ;

выключа́ть электри́ческий свет выключа́ць электры́чнае святло́;

выключа́ть из спи́ска выключа́ць (выкрэ́сліваць) са спі́су;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прыглушы́ць сов.

1. в разн. знач. приглуши́ть;

п. го́лас — приглуши́ть го́лос;

п. мато́р — приглуши́ть мото́р;

2. перен. (заглушить) приглуши́ть, подави́ть;

п. ініцыяты́ву — подави́ть инициати́ву;

3. слегка́ оглуши́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)