перарадзі́ць, ‑раджу, ‑родзіш, ‑родзіць; зак., каго-што.
Зрабіць зусім іншым, змяніць карэнным чынам, абнавіць, пераўтварыць. — Эдзік усяму нашаму гораду абрыдзеў, Надзя. — Ладна, Мікалай... Вы мне дапамажыце. Яго ўсё роўна не перародзяць. Мыслівец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перакро́іць, -о́ю, -о́іш, -о́іць; -о́ены; зак., што.
1. Скроіць нанава; змяніць.
П. сукенку.
Вайна перакроіла людскія лёсы (перан.).
2. Кроячы, разрэзаць, парэзаць усё, многае.
П. увесь матэрыял.
|| незак. перакро́йваць, -аю, -аеш, -ае (да 1 знач.).
|| наз. перакро́йванне, -я, н. (да 1 знач.) і перакро́йка, -і, ДМ -йцы, ж. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дамурава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак., што.
Скончыць мураванне; змураваць да пэўнага месца. Дамураваць дом да акон. □ Тоня астаўся адзін пасярод гаспадарскай няўладжанасці: трэба было і скляпок дамураваць і падваліны ў хаце змяніць. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Перачы́нак, пэрэчьпюк, пярчынак, парэчынок, пырычьшок, сюды ж пэрэчыныты ’напластаваць граблямі сена’ (палес., Шатал.; ЛА, 2). Да пера- і чыніць (гл.). Параўн. гродз., зах.-палес. шчыпок (* < прасл. было б *хь‑сіп‑ькь), шчэнок, шчыпка, шчэпа. нічый, шчыпок, шчыняк (ЛА, 2), а да семантыкі — польск. przyczynić ’перарабіць, змяніць форму’, рус. перечни ’пераробка зробленага’ (Даль).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
праскланя́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак.
1. што. Змяніць (слова) па склонах.
2. перан.; каго. Разм. Пакрытыкаваць. Усіх .. [Віцевых] сяброў пахвалілі, выдатнікам паднеслі самыя лепшыя навагоднія падарункі, а Віцю наадварот: нават «праскланялі» ў ліку адстаючых... Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пераключы́ць, -ючу́, -ю́чыш, -ю́чыць; -ю́чаны; зак.
1. што. Змяніць (напрамак і сілу якой-н. энергіі, руху і пад.).
2. перан., каго-што. Надаць іншы напрамак чаму-н.; перавесці на новую работу, на новыя формы работ.
П. сваю ўвагу на іншы прадмет.
П. цэх на іншую вытворчасць.
|| незак. пераключа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. пераключэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
узагна́ць, узганю́, узго́ніш, узго́ніць; узагна́ў, -на́ла; узгані́; узагна́ны; зак.
1. каго-што. Прымусіць узысці куды-н.; загнаць на што-н.
У. ката на дрэва.
У. машыну на платформу.
2. каго. Прымусіць падняцца адкуль-н., змяніць становішча; успудзіць (разм.).
У. чараду птушак.
3. што на што. Насадзіць.
У. абручы на бочку.
|| незак. узганя́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гнеў, гневу, м.
Пачуццё моцнага абурэння, стан раздражнення, злосці. Словы сыпаліся і сыпаліся з усіх бакоў. Тут былі і ўедлівыя жарты, і абурэнне, і праўдзівы гнеў. Дуброўскі. Алесь прыйшоў у гнеў, у дзікі, І ў абурэнне, жаль вялікі, Катоў ён бедных б’е, ганяе. Колас.
•••
Змяніць гнеў на міласць гл. змяніць.
Не ў гнеў хай будзе сказана гл. быць.
Ні гневу ні ласкі — а) пра бесхарактарнага чалавека. У нашай Параскі ні гневу ні ласкі. Прыказка; б) пра абыякавасць да каго‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зме́нны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да змены (у 2, 3 знач.); звязаны з работай па зменах. Зменны інжынер. Зменнае заданне. Зменныя брыгады.
2. Які можна змяніць; які перыядычна замяняецца. Зменнае кола. Зменныя лушчыльныя дыскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
галс, ‑а, м.
1. Снасць паруснага судна, якой прымацоўваецца да мачты ніжні пярэдні вугал косага паруса.
2. Напрамак руху судна адносна ветру. Правы галс. Левы зале. Змяніць галс.
3. Адрэзак шляху судна ад павароту да павароту.
[Гал. hals.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)