і́мпульс, -у, м.
1. Унутраны штуршок, пабуджэнне, інтэлектуальны або эмацыянальны стымул, што выклікае якое-н. дзеянне.
2. Вектарная фізічная велічыня, колькасць руху, роўная здабытку масы цела на яго хуткасць (спец.).
І. да творчай працы.
|| прым. і́мпульсны, -ая, -ае.
Імпульснае выпрамяненне.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абнясла́віць, -ла́ўлю, -ла́віш, -ла́віць; -ла́ўлены; зак., каго-што.
Распаўсюдзіць нядобрую славу пра каго-, што-н.; зганьбіць.
А. чалавека.
|| незак. абнеслаўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е і абнясла́ўліваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. (дзеянне) абнеслаўле́нне, -я, н., абнясла́ўліванне, -я, н. і (стан) абнясла́ўленне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
напа́д, -у, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.
1. Хуткае дзеянне, накіраванае на каго-, што-н. для захопу, грабяжу, забойства і пад.
Адбіць н. ворага.
2. Абвінавачанні, папрокі, з якімі выступаюць супраць каго-, чаго-н.
Яму давялося выслухаць напады крытыкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Прыша́хаць (прышахыць) ’прыйсці; прыкрочыць’ (Бяльк.). Відаць, утварэнне гукапераймальнага характару, параўн. выклічнік шах‑мах (гл.) — пра хуткі рух, дзеянне.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Капо́цька ’непаваротлівы, марудны’ (стаўбц. Нар. сл., Сцяц. Афікс. наз., рус. пск., цвяр. копотуха ’дзеянне непаваротлівага чалавека’. Да капацца (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рэ- прыстаўка са значэннем ’аднаўленне або паўторнасць дзеяння; процілеглае дзеянне або супрацьдзеянне’ (ТСБМ). З лац. rě‑ (rěd‑) ’тс’ (Брукнер, 456).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вы́ключыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак.
1. каго (што). Вывесці са складу чаго-н.
В. з брыгады.
В. са спісаў.
2. што. Спыніць дзеянне чаго-н. шляхам адключэння ці выключэння.
В. радыёпрыёмнік.
В. ток.
|| незак. выключа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. выключэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прадо́ўжыць, -жу, -жыш, -жыць; -жаны; зак., што.
1. Працягнуць якое-н. дзеянне; вярнуцца (пасля перапынку) да пачатага.
П. следства.
П. сход.
2. Зрабіць больш працяглым у часе; павялічыць.
П. адпачынак.
П. свой род.
|| незак. прадаўжа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. прадаўжэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыём, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. гл. прыняць.
2. Асобнае дзеянне, рух.
Напісаць артыкул у два прыёмы.
3. Спосаб у ажыццяўленні чаго-н.
Мастацкі п.
4. Збор запрошаных асоб (звычайна афіцыйных) у гонар каго-, чаго-н.
П. у пасольстве.
Наладзіць п. карэспандэнтаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дына́міка, -і, ДМ -міцы, ж.
1. Раздзел механікі, які вывучае законы руху цел у залежнасці ад сіл, што дзейнічаюць на іх.
2. Ход развіцця, змянення чаго-н.
Д. грамадскага развіцця.
3. Рух, дзеянне, развіццё.
Д. сучаснага жыцця.
|| прым. дынамі́чны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)