Лага́нка ’ражка’ (Мат. Гом.) — фанетычны варыянт лаханка ’тс’ (гл.). Аб пераходзе х > г у ст.-бел. помніках гл. Карскі, 1, 370–371.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Мажэ́нне1 ’ўяўленне’, ’мара’, ’трызненне’ (Нас.). Запазычана з польск. marzenie ’тс’.

Мажэнне2 сіла, магчымасць’ (Нас.). Да магчы́ (гл.). Іншы варыянтмаге́нне.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Прыбе́рдзіцца ’здацца’ (ТС). Да е́рдзіцца з аналагічнай семантыкай, варыянт брэ́дзіцца < брэ́дзіць ’хлусіць, узводзіць паклёп; трызніць’ (гл.). Параўн. рус. дыял. прибре́диться ’прымроіцца; здацца’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пуг ’ляк, перапуд, спалох’ (маг., гом., ЛА): з того пугу лежала тры тыжні (лельч., ПСл). Рэдкі варыянт больш пашыранага назоўніка пуд ’тс’ (гл.), што паходзіць ад пудзіць ’палохаць’, з якога ў сваю чаргу выводзяць шматкратнае пужаць/ пугаць, аднакратнае пугну́ць (гл.), параўн. рус. испуг ’перапалох’, перепуг ’тс’, дзе варыянт з г лічыцца “крывіцкай” інавацыяй на месцы стандартнага dj > ж, гл. Новое в рус. этим., 180.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Піскані́ ’мужчынскія асобіны канапель’ (віц., ДАБМ), пыскіпі ’тс’ (хоцім., тамсама). Да плоскую ’маніцы’ (гл.), варыянт паскані ’тс’ (гл.) з няяснай зменай у вакалізме.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ся́паць ’торкаць, калоць, тыркаць’ (Ласт.), сяпа́г ’рэзніцкі нож’, сяпа́ч ’рэзнік’ (там жа). Няясна, магчыма, фанетычны варыянт се́паць (гл.); параўн. польск. siepacz ’бандыт, забойца’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Аджджві́чыць ’выцвічыць, высцебаць’ (Арх. Бяльк.). Фанетычны варыянт да цвічыць, магчыма, пад уплывам звонкага д у прэфіксе ад‑. Параўн. аджджубасіць (Мартынаў, БЛ, 1972, 1, 18).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пэ́пка ’пыса (у каровы)’ (драг., ЛА, 1). Няясна. Магчыма, фанетычны варыянт да піпка ’кончык (носа)’; параўн. таксама польск. papa ’морда’, рурка ’сасок’ і пад.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Расхаля́піць ’шырока расчыніць (дзверы, вароты, акно)’ (Варл.). Вакалізаваны варыянт да хля́паць (гл.), параўн. гукаперайманне хляп (пра рэзкае расчыненне ці закрыццё дзвярэй, варот і інш.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Трымгаце́ць ‘ледзь свяціцца’ (Сцяшк. Сл.). Звязана з трымцець, трамцець (гл.), звонкі варыянт да трымкацець, гл. Не выключана кантамінацыя лексем трымце́ць і міргаце́ць (гл. мірга́ць).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)