Verbum

Рага́ціна, рагацю́лька ’неабцярэблены сук’, ’сукаватая палка’, ’расахатае дрэва’ (Сл. ПЗБ), ’развіліна, разгаціна’ (зэльв., Нар. словатв.), ’паляўнічая зброя’ (ТСБМ). Утворана ад рог ₁ (гл.).

Ставару́к ‘сухая галіна дрэва’ (воран., Сл. ПЗБ). З літ. steverỹs ‘тс’ (Сл. ПЗБ, 4, 559). Гл. таксама Лаўчутэ, Балтизмы, 73 з літ-рай.

Буртэ́ль ’цурбан’ (Касп.). Мабыць, запазычанне з польск. burtyl ’дрэва, прыдатнае на бэлькі для аббіцця карабля’ (Варш. сл., 1, 237). Параўн. яшчэ бурцалёк ’цурбан’ (гл.).

◎ Каркалі́на ’крывое, кусцістае дрэва’ (Нар. сл.). Да *kork‑alь, korkъ ’адгалінаванне’. Параўн. макед. крак ’адгалінаванне, галіна’. Адсюль *kork‑alь ’галінасты’. Ад каркаль утварылася каркаліна.

Кедр ’хвойнае дрэва’ (ТСБМ). Укр. кедр, рус. кедр, ст.-рус. кедръ, ст.-слав. кедръ. Стараславянскае запазычанне са ст.-грэч. κέδρος ’тс’ (Фасмер, 2, 221).

◎ Кі́рна ’А‑падобная прылада, сажань’ (Сцяшк. Сл.), ’тоўсты сук’, ’раздвоены корань у караняплодах’ (Сл. паўн.-зах.). З літ. kirna ’корань дрэва’ (там жа, 405).

◎ Пу́канка ’груша, яблык, які сам зваліўся з дрэва, паданка’ (Янк. 2; ветк., Мат. Гом.; Растарг.). Ад пу́каць ’падаць’, параўн. у Насовіча: “падать, издавая звук”.

Ра́шпіль ’напільнік для дрэва’ (ТСБМ), ра́шпуль ’тс’ (ТС). Запазычанне з ням. Raspel магчыма праз польск. raszpel, raspel ’тс’, што ад ням. raspeln ’пілаваць, габляваць’.

Вершалі́на ’вяршаліна дрэва’ (жыт., Мат. Гом.), парыц. ’верхняя частка дрэва з суччам’ (Некр.); ’барана, від сахі’ (Сержп.). Літар. вярша́ліна (БРС). На бел. тэрыторыі пад уплывам балтыйскага кораня ‑х‑ перайшло ў ‑ш‑; параўн. літ. viršẽlis ’верхавіна, века, вокладка’ (< *vĭršala‑). У зах.-слав. мовах vrьxolъ, якое Трубачоў (Проспект, 89–90) адносіць да прасл. дыялектызмаў. Старажытнасць слова пацвярджаецца балг. връшле́ ’верхняя частка расліны’. Суф. ‑іна ў бел. вершаліна надае значэнне адзінкавасці.

Лы́сіць ’скрэбці бульбу збольшага, не поўнасцю’, ’збольшага абчэсваць бервяно, рабіць лысіны’ (докш., Мат. Янк.; Янк. 3.), ’кепска рабіць што-небудзь’ (в.-дзвін., Шатал.), лы́сыты ’рабіць зарубкі на ствале дрэва’ (кобр., Жыв. сл.). Рус. лысить ’рабіць лысым’, ’знімаць кару з дрэва, ачышчаць жэрдкі для агароджы’, лыситься ’праясняцца’; польск. łysić się ’рабіць лысым, голым’; чэш. lysiti ’тс’, славен. lísiti ’пакрываць каляровымі плямамі’. Прасл. lysiti, утворанае ад прыметніка lysъ ’лысы’ (Слаўскі, 5, 413–414).