Verbum

Дубальто́вы ’падвойны’ (БРС, Нас., Касп., Шат., Бяльк., Сл. паўн.-зах.). Запазычанне з польск. мовы. Параўн. польск. dubeltowy ’падвойны’ (а гэта, паводле Брукнера, 101, з ням. dupel ’тс’; хутчэй, аднак, з ням. doppelt ’тс’; падрабязней гл. пад ду́бальт).

Дэ́кі ’саматканыя коўдры’ (Сл. паўн.-зах.). Сл. паўн.-зах. параўноўвае з ням. Decken ’тс’. Хутчэй запазычанне з польск. deka ’тс’ (< ням.; аб польск. слове Брукнер, 87). Параўн. і ст.-бел. дека ’папона’ (з XVI ст., Булыка, Запазыч.).

Ко́йка ₁ ’ложак’ (Бяльк., Сцяшк.). Запазычанне праз рус. койка з гал. kooi ’тс’.

Ко́йка ₂ ’кош або лодка з дзіркамі ў дне для перавозкі свежай рыбы’ (ТС). Да койка ₁. Параўн. гал. kooi ў значэнні ’клетка, кашара’.

◎ Кра́лі ’бусы’ (Нас., Касп., Сл. паўн.-зах., Бяльк., Нік. Очерки, Мядзв., Мат. Маг., Юрч.). Ст.-бел. корали, карали ’каралі’ (з 1578 г.). Запазычанне з польск. korale ’тс’ (Булыка, Запазыч., 171). Форма кралі, магчыма, пад уплывам краля (гл.).

Крышта́ль ’цвёрдае цела, якое мае натуральную форму мнагагранніка (ст.-грэч. κρύσταλλος) (ТСБМ, Гарэц.). Ст.-бел. кристалъ, крышталъ. Запазычанне праз польск. kryształ з ням. Kristall (Булыка, Запазыч., 177). Паводле Слаўскага (3, 203), ст.-польск. kryształ з лац. crystallus.

Крэ́йда ’мел’ (ТСБМ, Гарэц., Бяльк., Яшк., Касп., Грыг.). Укр. крейда, рус. (паўдн.-зах.) крейда ’тс’. Запазычанне праз польск. krejda, kreda з лац. crēta ’тс’. Форма krejda запазычана з с.-в.-ням. kride (ням. Kreide) (Слаўскі, 3, 82).

Кілі́м ’вялікі шарсцяны, бязворсавы дыван ручной работы’ (ТСБМ, Нас., Гарэц., Мат. Гом.), ’гунька’ (Гарэц.). Запазычанне з тур. kilim ’невялікі дыван’ (Локач, 94). Трэба думаць, праз украінскае пасрэдніцтва, якое адыграла тую ж ролю для польскага і літоўскага арэалаў.

Савіна ’куст ядловец казаны Juniperus sabina L.’ (Кіс.). Запазычанне з польск. savina ’тс’, якое з лац. sabina ’тс’ праз зах.-ням. Sevenbaum, літаральна ’сабінскае дрэва, расліна’ па назве племені сабінаў, якія некалі насялялі Італію (гл. Скіт, 536).

◎ Несмяртэ́льнік ’старасцень, Senecio vernalis’ (брэсц., Кіс.; паст., Сл. ПЗБ). З польск. nieśmiertelnik ’назвы розных кветак, якія захоўваюць свой знешні выгляд пры высыханні’, параўн. рус. бессмертник; запазычанне вызначаецца паводле фанетычнага крытэрыю (спалучэнне ‑тэ‑), параўн. несмярцельны (несмертельний) ’бессмяротны; несмяротны’ (Нас.).

Праважа́ты ’той, хто суправаджае каго-небудзь з мэтай аховы ці паказвае дарогу’, ’той, хто праводзіць на поезд, самалёт і пад.’ (ТСБМ). Новае запазычанне з рус. провожа́тый ’тс’ < провожа́ть ’праводзіць’; параўн. адаптаванае провожа́тор ’суправаджальнік’, паралельнае да провода́тор ’павадыр’ (ТС).