раздражні́ць, -ражню́, -ра́жніш, -ра́жніць; -ра́жнены; зак.
1. што. Выклікаць раздражненне, дзейнічаючы якім-н. раздражняльнікам.
Р. дзясны.
2. каго-што. Давесці да стану нервовага ўзбуджэння; раззлаваць.
Р. суседа.
Р. пчол.
3. Выклікаць, распаліць (якое-н. жаданне; разм.).
Р. апетыт.
|| незак. раздражня́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| наз. раздражне́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Крэмса́ла ’жалеза, якім высякаюць агонь з крэменю’ (Мат. АС, Мат. Гом.). Кантамінацыя крэсала (гл.) і крэмень (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лу́зка (памянш.) ’лаза’ (нараўл., Мат. Гом.). З ло̂жа, у якім ‑о̂‑ перайшло ў ‑у‑. Да лаза́ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прастэ́ча ’прастата’ (ТСБМ). Дэрыват ад просты з суф. ‑эч‑а, аб якім гл. Сцяцко, Афікс. наз., 102.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сік-сік-сік ‘воклік на авечак’ (ПСл), параўн. укр. дыял. сі‑сі́ ‘выгук, якім падклікаюць ягнят’. Няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
разгляда́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго-што.
1. Незак. да разгледзець, разглядзець.
2. (у спалучэнні з наступным «як»). Ацэньваць якім‑н. чынам; лічыць якім або кім‑, чым‑н. Чарнасоценныя газеты і часопісы разглядалі беларускую мову і літаратуру як нейкую «штуку палякаў», як «польскую інтрыгу». Казека. Чалавек толькі тады знаходзіць сваё асабістае шчасце, калі ён разглядае сябе як частку працоўнага калектыву. «ЛіМ».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ту-га́, туга́ ‘вокрык, якім адганяюць ваўка’ (круп., Нар. сл., Шат.): туга́ ваўка! ‘тс’ (мсцісл., З нар. сл.), туга́‑туга́ ‘тс’ (Мова Сен.). Складанае выклічнікавае выслоўе, у якім выклічнік ту 1 (гл.) мае шырокае эмацыянальнае значэнне, параўн. ату́, агату́ (Некр. і Байк.), звычайна з мэтай напалохаць, скіраваць увагу; паводле Германовіча (Междомет., 53), гэта прыслоўе ту 2 ‘тут’. Выклічнік га (гл.) адносіцца да т. зв. першасных інтэр’екцый, вядомых у розных індаеўрапейскіх мовах у якасці адгоннага ці пагоннага слова (Смаль-Стоцкі, Приміт., 26). Параўн. цюга (гл.), рус. дыл. ту́га ‘слова, якім адганяюць кароў’ (СРНГ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ве́рад, ‑у, М ‑дзе, м.
Шкода, якая прычынена руцэ, назе ці якім‑н. унутраным органам у выніку перанапружання або жыццёвай нягоды. Нажыць верад. Верад сэрца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
акы́ш, выкл.
Выкрык, якім адпуджваюць курэй, птушак. — Акыш! — раптам пачуўся ў сенцах грозны бас дзядзькі Антося. Брыль. — Акыш, каб цябе! — закрычаў дзед на жураўля. Разанаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
афо́рт, ‑а, М ‑рце, м.
Від гравюры на метале, у якім паглыбленыя элементы робяцца траўленнем металу кіслотамі, а таксама адбітак з такой гравюры. Афорты Рэмбранта.
[Фр. eau-forte — азотная кіслата.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)