абле́т, ‑у, м.

Разм. Тое, што будучы зрэзаным, ссечаным, праляжала ўсё лета, аблетавала (гл. аблетаваць у 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

падхадзі́цца, ‑хаджуся, ‑ходзішся, ‑ходзіцца; зак.

Абл. Ухадзіцца. Лета было добрае, пагода спрыяла ўраджаю і рабоце. Народ падхадзіўся. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прагасцява́ць, ‑цюю, ‑цюеш, ‑цюе; зак.

Тое, што і прагасціць. У мінулым годзе ўсё лета прагасцявалі ў цёткі. Каршукоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адвандрава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак.

1. Кончыць вандравання. Цэлае лета адвандраваў.

2. Пакінуць ранейшае вандровішча. Атары адвандравалі ў горы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

баху́р, ‑а, м.

Абл. Бутуз; карапуз. [Антон:] — Будзе лета, канікулы, дык зважу вас, бахуроў, пакажу, чаго мы там набудавалі. Місько.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

засу́шлівы, ‑ая, ‑ае.

1. Які суправаджаецца засухай. Засушлівы год. Засушлівае лета.

2. У якім часта бываюць засухі. Засушлівыя раёны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

разга́р, -ру м. разга́р;

ле́та ў са́мым ~ры — ле́то в са́мом разга́ре;

у ~ры барацьбы́ — в разга́ре борьбы́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

◎ Мяжэніна ’самы гарачы час у сярэдзіне лета’ (Нас.), мяжэнінны ’сабраны ў гэты час’ (там жа), мяжэнный дзянёк ’дзень у летнюю гарачую пару’ (паўн.-усх., КЭС) прымыкаюць да рус. моўнай тэрыторыі (у асноўным паўн. і зах.-рус. — гл. СРНГ, 18, 82–85), дзе меженный, меженный, межёнина звязаны са значэннем ’летні’, ’гарачы летні час, самае лета’. Узыходзяць да мяжа ’сярэдзіна’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

прычыгу́начны, ‑ая, ‑ае.

Які знаходзіцца, размяшчаецца каля чыгункі. Лета высушыла прычыгуначныя балачыны, і на іх можна было цяпер ляжаць. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ле́тнік 1 ’дарога (праз балота), па якой ездзяць летам’ (рагач., Сл. паўн.-зах.; чэрв., Жд. 2, Янк. I; докш., Янк. Мат.; гом., ветк., Мат. Гом.), драг. лі́тнык (Клім.), лятнік, лятняк (Нар. АЛА Гом.). Укр. канатопск. літня́к ’тс’. Рус. паўн., сіб. ле́тник, летня́к ’летняя дарога (на беразе ракі)’. Утворана ад летні (магчыма, ад lětnьjь pǫtь). Суфікс ‑ік‑ — як у зімнік. Да ле́та (гл.). Сюды ж летнікавая дарога ’тс’ (рагач., Сл. паўн.-зах.).

Ле́тнік 2, літнык ’саматканая спадніца з шэрсці’ (Сіг.; нараўл., Мат. Гом.), ’зімовая шарсцяная спадніца’ (Тарн.; брэсц., Малч.), ’андарак’ (лельч., нараўл., ДАБМ). Укр. паўн. літник ’тс’. Да ле́та (гл.). Семантычна звязваецца з семай ’на гады, не на адзін год’, або ’для летніх, г. зн. для немаладых жанчын’.

Ле́тнік 3 ’пінжак’ (гарад., чыж., Сл. паўн.-зах.), ’летні пінжак’ (Мат. Гом., ТС, Ян.), ’летняя лёгкая жаночая вопратка без падкладкі’ (чэрв., Жд. 2, Янк. I). Укр. літни́к, літня́чка, рус. вяц., паўн., смал. летник ’тс’, ст.-рус. лѣтьникъ ’лёгкае жаночае адзенне’, польск. letnik, letniczek, в.-луж. lětnik ’летняе паліто’, славац. letník ’летняя сукенка’. Прасл. lět‑ьn‑ikъ < lět‑ьnъ. Да ле́та (гл.).

Ле́тнік 4 ’летняе стойла’ (Ян.). Да ле́та (гл.). Утворана, як і даржнік, дзяннік, пастаўнік ’тс’.

Ле́тнік 5 ’цвёрды дуб, Quercus robur L.’ (гродз., Кіс.). Утворана ад ле́та ’год’ > ’шматгадовы дуб’.

Ле́тнік 6 ’пералетаваныя дровы’ (ТС). Да ле́та (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)