◎ Лабзе́нь ’хлопец з вялікім ілбом’ (Нас.). Сюды ж формы з перастаноўкай: лазбень ’тс’ (Жд. 2, Нас., Бяльк.), ’поўны, здаровы чалавек’ (Бяльк.). Метатэза адбылася, відаць, паводле асацыяцыі з дзеясловам лазіць і наз. лоб (’лазіць усюды’ > ’свавольнічаць’ ’выдумляць’ > ’быць разумнікам’). Параўн. таксама смал. лабзень, лазбень ’лоб’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
нахму́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак., што.
Сурова наморшчыць (твар, лоб), насупіць (бровы). Дзяніс Давыдавіч акінуў вачыма сцяну і хутка падняўся на рыштаванні, дастаў вымяральны прыбор, як бы праверыў сябе, і нахмурыў бровы. Гурскі. [Дзед Талаш] сядзеў пануры, нахмурыўшы свой маршчыністы лоб, і думаў. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Лабаві́к ’франтон’ (сен., ДАБМ, КТС), утворана ад лабавы́ і суф. ‑ік. Да лоб 2 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лобан ’лабасты чалавек’. (ТС). Укр. лоба́нь ’тс’. Да лоб 1 (гл.). Рус. лоба́н мае іншую семантыку.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Падло́бісты ’пануры’ (Мат. Гом.), ’упарты, настойлівы’ (Сцяшк. Сл.). Да лоб (гл.), першапачаткова ’той, хто глядзіць спадылба’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
звіса́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.
1. Быць апушчаным уніз, знаходзіцца ў вісячым становішчы.
Валасы звісалі на лоб.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Вісець няроўна, не аблягаючы плячэй, стану (пра вопратку).
Адзенне звісае з плячэй.
|| зак. зві́снуць, -ну, -неш, -не; звіс, -сла; -ні.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
намо́ршчаны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад наморшчыць.
2. у знач. прым. Які пакрыты маршчынамі. Наморшчаны лоб.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
суту́лаваты, ‑ая, ‑ае.
Крыху згорблены. Лысы, лоб круты, маршчыністы. Сам [Бухберг] сутулаваты, прысадзісты .. Адзеты бедна, але па-інтэлігенцку. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мо́ршчыць, -чу, -чыш, -чыць; незак., што.
1. Збіраць у маршчыны (скуру, часткі твару).
М. лоб.
2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан. Утвараць складкі на гладкай паверхні.
Вецер моршчыць ваду.
|| зак. намо́ршчыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны (да 1 знач.) і змо́ршчыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
феранье́рка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.
Жаночае ўпрыгожанне з каштоўнымі камянямі, якое надзяваецца на лоб. Жамчужная фераньерка.
[Фр. ferronniére.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)