фаршла́г, ‑а, і ‑у, м.
Спец.
1. ‑у. Адзін або два хутка выкананыя перад асноўнай нотай гукі, якія служаць для меладычнага ўпрыгожання.
2. ‑а. Вяроўка для нацягвання пярэдняга паруса.
[Ням. Vorschlag.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заматля́цца сов. заболта́ться; (на ветру — ещё) затрепыха́ться;
вяро́ўка ~ля́лася ад ве́тру — верёвка заболта́лась от ве́тра
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Пліско́ўка ’вяроўка, якою прывязваюць ворчык да бараны’ (Бяльк.). Няясна. Магчыма, з ’ маскоўка — вяроўка з пласканёў (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лыча́к ’кароткая вяроўка з пятлёй (Бяльк., Нар. Гом.), рус. наўг., урал. лычаг ’вяроўка з лыка’, калін. лыча́га ’кара з ліпы’, укр. лича́к ’вяроўка з лыка’, ’лыганы лапаць’, ’абутак з лыка’. Да лыка 1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вужы́шча, ‑а, н.
Тоўстая кручаная вяроўка, якой уціскаюць вазы (з сенам, снапамі, бярвеннем і пад.). — То пачакай, я вяроўку вазьму. Павяжам. — [Тамаш] забег у сені і вярнуўся з вужышчам у руках. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мача́льны 1, ‑ая, ‑ае.
Зроблены з мачалы. Мачальная вяроўка.
мача́льны 2, ‑ая, ‑ае.
Спец.
1. Які вырабляецца пры дапамозе мачання (у 2 знач.).
2. Які служыць для выпуску такіх вырабаў. Мачальная машына.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фал, ‑а, м.
Спец. Трос для падымання парусоў, сігнальных флажкоў і пад.
•••
Авіяцыйны фал — вяроўка для раскрыцця парашута без удзелу парашутыста, якая прымацоўваецца адным канцом да самалёта, а другім — да выцяжнога кальца.
[Гал. val.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абме́раць, -аю, -аеш, -ае; -раны; зак., каго-што.
1. Тое, што і памераць (у 1 знач.).
2. Адмераць менш, чым трэба, ашукаць.
А. пакупніка.
|| незак. абме́рваць, -аю, -аеш, -ае і абмяра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. абме́р, -у, м. і абме́рванне, -я, н.
|| прым. абме́рны, -ая, -ае.
Абмерная вяроўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Ве́рвы мн. л. ’вяроўка, на якой вісіць калыска’ (КЭС). Рус. вервь, ст.-рус. вьрвь ’вяроўка’, ст.-чэш. vrv, ст.-слав. връвь, славен. vȓv. Прасл. *vьrvь. Роднаснае: літ. virvė̃ (падрабязней гл. пад вяро́ўка) (Фасмер, 1, 294–295). Параўн. яшчэ вэ́рвэ́чка ’аборка ад лапця’ (Бесар.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ва́роўка ’вяроўка’ (КЭС). Форма слова (у параўнанні з вяро́ўка, гл.) не вельмі ясная. Акрамя зыходнага *vьrvь у слав. мовах былі словы і з іншым вакалізмам (параўн. рус. воро́ви́на ’вяроўка’, воровьё ’вяровачныя вырабы’; гл. Фасмер, 1, 275; асабліва Трубачоў, Дополн., 275), палес. воро́вка (Лысенка, ССП). Тэарэтычна мяркуючы, варо́ўка можа адлюстроўваць гэты другі вакалізм. Але можна таксама дапусціць, што варо́ўка — гэта гіперкарэктная форма (замест вяро́ўка) — якраз адваротнае таму, што назіраецца ў слове варэ́нік, якое ў дыялектах мае форму вярэ́нік. Параўн. яшчэ і рус. дыял. (вяц.) варо́вка ’вяроўка’ (СРНГ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)