крыке́т, ‑а, М ‑кеце, м.
Гульня ў мяч, пры якой ігракі, падзяліўшыся на дзве групы, імкнуцца збіць мячом вароты праціўніка (тры слупкі з перакладзінкамі).
[Англ. cricket.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
выязны́, ‑ая, ‑ое.
1. Звязаны з выездам куды‑н. Выязная сесія суда.
2. Прызначаны для выезду. Выязныя вароты.
3. Прызначаны для язды. Выязны конь.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
выездно́й в разн. знач. выязны́;
выездны́е воро́та выязны́я варо́ты;
выездна́я се́ссия выязна́я се́сія;
выездны́е ло́шади выязны́я ко́ні.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
а́рачны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да аркі. Арачны мост. □ І тут мы ўбачылі высокую зялёную клумбу, а над ёю — белыя лёгкія арачныя вароты. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
замёт, ‑а, М ‑мёце, м.
Абл. Агароджа з тонкага бярвення, закладзенага ў шулы. Панурыя гнядыя коні выйшлі за вароты і стаялі доўга ля замёта. Гарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Бро́мы ’будынкі гандлёвых радоў’ (Касп.). Запазычанне з польск. (ст.) broma (brama) ’вароты, уезд’ (да паходжання польск. слова гл. бра́ма).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ве́сніцы ’плот з варотамі ў канцы вёскі’ (БРС, КТС), петрык. весніца ’тс’ (Мат. Гом.), маг., бабр., саліг. ве́сніцы//ве́шніцы (Бір., Шат.), усх.-палес. вешніца, вешніцы ’тс’ (Нар. сл.), весьніцы, весʼнʼіцы ’вароты ў двор’ (БРС, Арх. Бяльк., Сцяц. Нар., КТС, Сцяшк. МГ); ’вароты з перакладзін’ (Шат.); ’варотцы, фортка’ (Сцяшк. МГ), зэльв. ’вароты ў загарадзе, хляве’; ’рэдкія зубы’ (Сцяц.). Рус. пск. вешница ’вясковая вуліца, зарослая травой’; ’агароджаны ўчастак сялянскай сядзібы, дзе пасуць коней’, польск. wieśnice ’вароты, якія вядуць у вёску, весніцы’, wieśnica ’вуліца з двара ў вёску’, чэш. vesnice ’вёска’. Лексема ўтворана ад прыналежнага прыметніка vьsь‑nь і суф. ‑ica (< vьsь ’дом роду’) і абазначала спачатку ’(агароджанае) месца, дзе знаходзіліся ўсе будынкі роду’. З’яўленне ‑ш‑ замест ‑с‑ ва ўсх.-бел. формах абумоўлена наступным палатальным нʼ, а не тым, што лексема паходзіць ад вешаць (параўн. П. Сцяцко, Нар. лекс., 14). Гл. веснікі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
збянтэ́жыць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; зак., каго.
Выклікаць у каго‑н. замяшанне, разгубленасць. Нечаканасць Юрасёвых пытанняў зусім збянтэжыла дзяўчыну. Гарбук. Апоўначы выбух адкінуў вароты, збянтэжыў сваёй нечаканасцю варту. Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шалява́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад шаляваць.
2. у знач. прым. Абшыты дошкамі. Двор быў абнесены тынам, а шаляваныя вароты віселі паміж пашарэлых дубовых шулаў. Чыгрынаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наме́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак.
Разм. Тое, што і намерыцца (у 1 знач.). [Антон] выйшаў за вароты, пастаяў, падумаў і ўжо як чалавек, які цвёрда нешта намерыў, пашыбаваў да брата. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)