пачырване́лы, ‑ая, ‑ае.
Які пачырванеў, стаў чырвоным. [Хведар] стаяў перад .. [Нінай] пачырванелы і разгублены. Чарнышэвіч. Лес быў не так далёка. Сіні зубчасты верх яго добра акрэсліваўся на пачырванелым небасхіле. Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раскармі́ць, ‑кармлю, ‑корміш, ‑корміць; зак., каго.
Сытна, добра кормячы, зрабіць тлустым, сытым. [Кажамяка:] Толькі асушыць балота, тады будзе тваёй птушцы раздолле. Кармі, Васіліса Прохараўна, хоць раскармі сваіх курэй. Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
распе́ць, ‑пяю, ‑пяеш, ‑пяе; ‑пяём, ‑пеяце; зак., што.
1. Развучыць, рэпеціруючы (музычны твор для голаса). Распець дуэт.
2. Прымусіць добра гучаць (пра голас, галасы). Распець хор перад выступленнем.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
растраві́цца, ‑травіцца; зак.
1. Разм. Моцна раздражніцца чым‑н.
2. Спец. Паглыбіцца або падняцца ад дзеяння кіслаты або іншых едкіх рэчываў (пра рэльеф малюнка, адбітку). Малюнак добра растравіўся.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прыку́сны ’тонкі, гнуткі, які добра прыстае, пякуча б’е’ (карэліц., Жыв. сл.). Да куса́цца, зваротнага ад куса́ць (гл.) у пераносным значэнні ’моцна пячы, раздражняць скуру’. Да семантыкі параўн. рус. дыял. з далейшым развіццём прику́сина ’дасціпны выраз (слова, фраза і пад.); досціп, востры жарт’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Салі́дны ’моцны, добра зроблены’, ’які вылучаецца грунтоўнасцю, глыбінёй, сур’ёзнасцю’, ’важны, паважны, самастойны (пра чалавека)’ (ТСБМ), салі́нны ’мажны’ (навагр., Сл. ПЗБ). Рус. соли́дный ’тс’, позняе запазычанне з франц. solide ’пэўны’ ад лац. solidus ’шчыльны, суцэльны, цвёрды’ (Фасмер, 3, 710). Беларускае слова з рускай мовы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ва́рта², безас., у знач. вык.
1. з інф. Неабходна, трэба, мае сэнс.
Гэты фільм в. паглядзець.
Над гэтым в. добра падумаць.
2. каму. Па заслугах, так і трэба.
Яму в., не трэба было так рабіць.
3. з інф. У саставе складаных сказаў абазначае ўмову хуткага з’яўлення наступных падзей.
В. задумацца, як нахлынуць успаміны.
◊
Гэ́та нікуды не варта; куды гэта варта — вельмі дрэнна, непрыстойна.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
праве́трыцца, -руся, -рышся, -рыцца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Ачысціцца ад дрэннага паветра прытокам свежага; прасушыцца на ветры.
Пакой добра праветрыўся.
Зерне праветрылася.
2. Асвяжыцца, пабыць на свежым паветры.
3. перан. Развеяцца, набрацца новых уражанняў, заняцца чым-н. дзеля адпачынку, забавы (разм.).
Трэба паехаць у падарожжа, каб п.
|| незак. праве́трывацца, -аюся, -аешся, -аецца.
|| наз. праве́трыванне, -я, н. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сла́ва, -ы, ж.
1. Ганаровая вядомасць, усеагульнае прызнанне чыіх-н. заслуг, таленту і пад.
С. папулярнага артыста.
Паэтычная с.
Ордэн Славы.
2. Чутка, размовы (разм.).
Добрая с. ідзе пра наш горад.
3. Агульнапрынятая думка аб кім-, чым-н., рэпутацыя.
Добрая с. пра магазін.
◊
На славу (разм.) — вельмі добра.
Толькі слава, што... (разм.) — толькі лічыцца, гавораць так, а на справе зусім наадварот.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
му́зыка, -і, ДМ -зыцы, ж.
1. Галіна мастацтва, якая адлюстроўвае рэчаіснасць у гукавых мастацкіх вобразах, а таксама творы такога мастацтва.
Класічная м.
Інструментальная м.
М.
Ю.
Семянякі.
2. Выкананне твораў гэтага мастацтва на інструментах.
М. і спевы.
3. перан., чаго. Мелодыя, прыемнае гучанне чаго-н.
М. мовы.
4. перан. Якая-н. добра арганізаваная, наладжаная справа (разм.).
Сапсаваў усю музыку.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)