Су́мка ’выраб са скуры, тканіны, торбачка’ (ТСБМ; маг., Шн. 2; Бяльк., Сл. ПЗБ), ’кайстра’ (усх., ЛА, 5), ’ранец’ (Сл. ПЗБ), су́ма ’жабрацкая торба’ (ТС). Укр. сума́, рус. сума́, су́мка, стараж.-рус. сума, сумъка. Праз польск. suma, sumka ’перакідная сумка’ са ст.-в.-ням., с.-в.-ням. soum ’уюк’, першасна ’колькасць грузу, якую можа падняць адна ўючная жывёліна’, н.-в.-ням. Saum ’ноша’ ад нар.-лац. sauma, sagma ’ўючнае сядло’, якое, у сваю чаргу, з грэч. σάγμα ’тс’, σάττω ’наўючваю’; гл. Мацэнаўэр, 315; Брукнер, 256; Фасмер, 3, 802. Ст.-бел. сумка ’сумка’ (1516 г.) < ст.-польск. sumka (XVI ст.) (Булыка, Лекс. запазыч., 102).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
І́ста ’асноўны капітал’ (Гарэц.), ’сутнасць’ (Гарэц., Др.-Падб.). Рус. дыял. і уст. и́сто, и́стое ’наяўныя грошы, капітал’, укр. дыял. і́сте, і́ста ’капітал, асноўны капітал’. Ст.-рус. исто ’капітал, сума займа’, истое ’сума займа’ ў «Рускай праўдзе». Ад *jьstъ (гл. існы).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
нязна́чны (очень малый) незначи́тельный;
~ная су́ма — незначи́тельная су́мма;
~ныя зме́ны — незначи́тельные измене́ния
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
перапла́та, ‑ы, ДМ ‑плаце, ж.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. пераплачваць — пераплаціць.
2. Пераплачаная сума. Вялікая пераплата грошай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скі́дка, -і, ДМ -дцы, мн. -і, -дак, ж.
1. Сума, на якую зменшана цана на што-н.
С. з падаткаў.
Тавар са скідкай.
2. Заніжанае патрабаванне да каго-, чаго-н.; уступка.
Не даваць ніякай скідкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Капіта́л ’вялікая сума грошай’, ’багацце, скарб’, ’вартасць ад прыбавачнай вартасці ў выніку эксплуатацыі наёмных рабочых’ (ТСБМ, Яруш.). Відавочна, з польск. kapitał ’тс’, якое з лац. capitalis ’які мае адносіны да галавы, жыцця, асноўны, галоўны’. Не выключана магчымасць запазычання з рус. капита́л < ням. Kapital < італ. capitale ’асноўная сума’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
фікс, ‑у, м.
Спец.
1. Устаноўленая цана на тавары.
2. Дакладна ўстаноўленая сума ўзнагароды, аплаты за які‑н. від работы.
[Ад лац. fixus — нерухомы, нязменны.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падсправазда́чны в разн. знач. подотчётный;
~ная су́ма — подотчётная су́мма;
~ная асо́ба — подотчётное лицо́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Су́мна 1 ’наўрад’ (Мат. Гом.). Гл. сум, сумненне.
Су́мна 2 ’надта многа’ (пух., Сл. ПЗБ), сумната́ ’натоўп, гурт, вялікае мноства’, сумнаце́нне ’тс’ (там жа). Няясна; магчыма, пераасэнсаванне сумна ’страшна’ (гл. сум), г. зн. ’так многа, аж страшна’, або ўтварэнне ад сума 2 (гл.), што можа суадносіцца з балг. су́ма ’многа, маса’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
нацэ́нка, ‑і, ДМ ‑нцы, ж.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. нацаніць. Правесці нацэнку.
2. Сума, на якую павышана цана чаго‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)