анфіла́да, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.
Доўгі рад пакояў, у якіх дзверы размешчаны па адной прамой лініі.
[Фр. enfilade.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ра́ды ’задаволены, абрадаваны’ (ТСБМ; віл., Стан.; Сл. ПЗБ, ТС), рад ’тс’: я й сам сабе рад (Сержп. Прык.), сюды ж памянш. радзю́сенькі ’вельмі рады’ (Нас.), укр. ра́дий, рад, рус. рад, польск. rad, кашуб. råd, чэш. rád, славац. rád, в.-, н.-луж. rad, палаб. rådo ж. р., славен. ràd, серб.-харв. ра̏д, балг. дыял. рад, макед. дыял. рад, ст.-слав. радъ ’радасны, вясёлы’. Прасл. *radъ, параўн. ст.-англ. rōt ’вясёлы, бадзёры’, ст.-ісл. rétast ’абрадавацца’; звязваюць таксама з прасл. *raditi/*roditi ’дбаць, старацца’ (Шустар-Шэўц, 2, 1200), гл. рад 2, радзець 2 (ESJSt, 12, 745 з аглядам літ-ры; Глухак, 515; Бязлай, 3, 143; БЕР, 6, 142–143).
Рады́ ’гадавыя кругі на рагах каровы’ (смарг., лудз., Сл. ПЗБ). Да рад 1 (гл.)
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дыяфі́льм, ‑а, м.
Рад фатаграфій на пазітыўнай плёнцы, аб’яднаных агульным сюжэтам і літаратурным тэкстам; дыяпазітыўны фільм. Дзіцячыя дыяфільмы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прее́мственный
1. перае́мны;
прее́мственный поря́док перае́мны пара́дак;
2. (последовательный) паслядо́ўны;
прее́мственный ряд явле́ний паслядо́ўны рад з’яў.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
цуг, -а, м.
1. Доўгі рад, чарада жывёл, птушак, машын і пад., якія рухаюцца адзін за адным.
Жураўліны ц.
Ц. вагонаў.
2. Запрэжка, у якой коні (валы і пад.) ідуць гужам або парамі адзін за адным.
|| прым. цугавы́, -а́я, -о́е.
Цугавая запрэжка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сіно́нім, -а, мн. -ы, -аў, м.
Слова (або выраз), якое гучаннем і напісаннем адрозніваюцца ад іншага, але супадае або блізкае па знач. з іншым словам (выразам), напр., «смелы» і «адважны»; «апусціць галаву» і «панурыць галаву».
|| прым. сінанімі́чны, -ая, -ае.
С. рад назоўнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
радо́к, -дка́, мн. -дкі́; -дко́ў, м.
1. гл. рад¹.
2. Частка тэксту або асобныя словы, літары, іншыя знакі, надрукаваныя ці напісаныя ў адну лінію.
Р. верша.
◊
Радок у радок — даслоўна, літаральна (спісаць, сказаць і пад.).
Чытаць паміж радкоў — здагадваючыся пра скрыты сэнс напісанага.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кінагра́ма, ‑ы, ж.
Спец. Зарэгістраваны на кінаплёнцы паслядоўны рад якіх‑н. дзеянняў, рухаў і пад. Кінаграма тэхнікі кідання дыска.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
палі́вачны, ‑ая, ‑ае.
Які служыць для паліўкі. Стаялі на доўгай пустой плошчы, выстраіўшыся ў рад, палівачныя машыны. М. Стральцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Разра́дка ’частка выплаты падатку, доўгу’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ). Ад рад ’чарга’ (гл. рад 1), магчыма, пад уплывам слова рата (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)