зано́сіць несов.
1. в разн. знач. заноси́ть; (доставлять — ещё) относи́ть, сноси́ть; (вписывать куда-л. — ещё) вноси́ть;
2. перен. уноси́ть;
1, 2 см. зане́сці;
3. разг. попа́хивать, припа́хивать; отдава́ть;
з. бензі́нам — попа́хивать бензи́ном;
чай ~сіў ры́бай — чай отдава́л ры́бой
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
унести́ сов.
1. (взять с собой) пане́сці; (вынести) вы́несці, мног. павыно́сіць; (отнести) адне́сці, мног. паадно́сіць; (снести вниз) зне́сці, адне́сці, мног. паадно́сіць; (снести вниз) зне́сці, мног. пазно́сіць; (занести) зане́сці, мног. пазано́сіць;
2. (похитить) разг. укра́сці, зне́сці;
3. перен. (отнять, поглотить) адабра́ць, узя́ць;
забо́ты унесли́ мно́го здоро́вья кло́паты адабра́лі мно́га здаро́ўя;
4. прям., перен. (переместить, увлечь) пане́сці, зне́сці, зане́сці;
ло́дку унесло́ ве́тром ло́дку пане́сла (зне́сла) ве́трам;
воображе́ние унесло́ его́ далеко́ перен. фанта́зія зане́сла яго́ далёка;
◊
е́ле унести́ но́ги ледзь вы́несці но́гі, ледзь уцячы́;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
заме́сці 1, ‑мяту, ‑мяцеш, ‑мяце; ‑мяцём, ‑мецяце, ‑мятуць; пр. замёў, ‑мяла, ‑ло; зак., каго-што.
1. Падмятаючы, сабраць у адно месца; змесці. Замесці смецце ў вугал. // Падмесці на скорую руку. Замесці падлогу.
2. Занесці, засыпаць (снегам, пяском і пад.). Замяла дарогу лютая зіма. Бядуля. / у безас. ужыв. — Нашу хату аднойчы перад вайной за адну ноч зусім замяло. Алешка.
•••
Замесці сляды (след) — знішчыць, утаіць тое, што можа быць доказам віны. Пажар учынілі самі паліцэйскія: раскраўшы і прапіўшы збожжа, яны хацелі замесці сляды свайго злачынства. Шамякін.
заме́сці 2, ‑мяту, ‑мяцеш, ‑мяце; ‑мяцём, ‑мецяце, ‑мятуць; пр. замёў, ‑мяла, ‑ло; зак.
Разм. Пачаць месці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адне́сці, -нясу́, -нясе́ш, -нясе́; -нясём, -несяце́, -нясу́ць; -нёс, -не́сла; -нясі́; -не́сены; зак.
1. каго-што. Тое, што і занесці (у 1 знач.); несучы, даставіць куды-н. або каму-н.; адцаць, вярнуць.
А. кнігі ў бібліятэку.
Бацька ўзяў дзіця на рукі і аднёс у хату.
2. каго-што. Перамясціць, перасунуць; аддаліць што-н. ад чаго-н.
Лодку аднесла (безас.) далёка ў мора.
А. плот ад вуліцы.
3. што. Ацкласці, перанесці на далей.
А. сустрэчу на верасень.
4. перан., каго-што. Уключыць, залічыць у склад якіх-н. прадметаў або з’яў, на чый-н. рахунак, звязаць з пэўным перыядам, класіфікаваць.
А. рукапіс да 16 стагоддзя.
|| незак. адно́сіць, -но́шу, -но́сіш, -но́сіць.
|| наз. аднясе́нне, -я, н. (да 3 і 4 знач.), адно́с, -у, м. (да 1—3 знач.) і адно́ска, -і, ДМ -но́сцы, ж. (да 1 і 2 знач.; разм.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
отнести́ сов.
1. (куда-л.) зане́сці; (возвратить) адне́сці, мног. паадно́сіць;
2. (на некоторое расстояние) адне́сці, мног. паадно́сіць;
3. (к разряду каких-л. явлений, на чей-л. счёт) адне́сці, залічы́ць;
4. (назначить на более позднее время, приурочить ко времени) адне́сці, мног. паадно́сіць; см. относи́тьI;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
перахава́ць 1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
1. Схаваць у іншым месцы. Перахаваць грошы ў больш надзейнае месца. □ [Рыгор:] — Твой пашпарт ляжыць у паштовай скрынцы... На вашых дзвярах... Калі бацька не перахаваў да гэтага часу... Арабей.
2. Хаваючы, зберагчы, не даць загінуць. [Іван Пракопавіч:] — Перахаваем вінтоўкі, а людзі знойдуцца. Навуменка. Некалькі разоў давалі .. [Мані] невялікія даручэнні: раскідаць лістоўкі, занесці ва ўмоўленае месца яду падпольшчыкам, перахаваць колькі дзён патрэбнага чалавека. Місько.
3. Схаваць, пахаваць усё, многае.
перахава́ць 2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго.
1. Выкапаўшы з магілы, пахаваць нябожчыка ў другім месцы. Зося ведала, што могілкі перакананы. Яны пераносяцца ў іншае месца, і людзям дазволена перахаваць сваіх блізкіх... Прокша.
2. Пахаваць усіх, многіх.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сква́рка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.
Падсмажаны або звараны кавалачак сала. Злосна сквірчэлі на патэльнях духмяныя скваркі. Новікаў. Хоць і незнаёмы госць Для бацькоў, але — Скварка і яешня ёсць З чаркай на стале. Куляшоў. // Разм. Наогул сырое сала; адрэзаны кавалачак сырога сала для яды. [Жэньцы] дома трэба быць — парсючку піць занесці. Бо калі парсючок галодны будзе, дык і сала не нарасце, і скваркі не будзе. Крапіва. Бацька ўпіраўся, не хацеў вучыць дачок .. Грошай ад яго яны ніколі не бачылі. Так якой бульбы мех, круп, якую скварку прысылала маці. Арабей. Моўчкі ем гарачы блінец з сырой халоднай скваркай. Дайліда. Для крутой талакі Хата скварку хавала. Барадулін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
снести́I сов.
1. (доставить, отнести вниз) зне́сці, мног. пазно́сіць;
снести́ мешки́ в подва́л зне́сці (пазно́сіць) мяшкі́ ў падва́л;
2. (отнести куда-л.) зане́сці, мног. пазано́сіць;
снести́ письмо́ на по́чту зане́сці ліст на по́шту;
3. (сломать, разрушить) зне́сці, мног. пазно́сіць; (сорвать — ещё) сарва́ць, мног. пазрыва́ць;
бу́ря снесла́ кры́шу бу́ра зне́сла (сарва́ла) дах;
пожа́р всё снёс пажа́р усё знёс (пазно́сіў);
4. (голову) зняць, мног. пазніма́ць; сцяць;
5. (переписать, перенести вниз) зне́сці, мног. пазно́сіць, перане́сці, мног. паперано́сіць;
снести́ примеча́ние под стро́чку зне́сці заўва́гу пад радо́к;
6. (быть в силах понести что-л.) пане́сці;
подня́ть — подниму́, а не снесу́ падня́ць — падыму́, але́ не панясу́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
запіса́ць 1, ‑пішу, ‑пішаш, ‑піша; зак., каго-што.
1. Перадаць што‑н. у пісьмовай форме; занесці на паперу. Запісаць прамову. □ У Сымона думак многа, Не запішаш нават іх. Колас.
2. Нанесці на плёнку, пласцінку з дапамогай спецыяльнага апарата. Запісаць на плёнку песню. Запісаць на відэамагнітафон.
3. Унесці, упісаць у які‑н. спіс, рэестр, кнігу і пад. Запісаць у журнал прозвішча вучня. □ [Самоцька] ужо і забыўся на той плуг, з прычыны якога Зэня запісаў яго ў спіс. Чорны. // Уключыць у лік каго‑н. Запісаць у сведкі. // Залічыць у якую‑н. установу. Запісаць сына ў школу. // Пачаць лічыць каго‑н. кім‑н. Запісаць сябе ў старыя.
4. Вызначыўшы што‑н. каму‑н., зрабіць аб гэтым адпаведны запіс. Запісаць вымову. Запісаць падзяку. □ Рыгорка ўсім запісаў па паўтара працадня. Дуброўскі.
5. на каго. Разм. Скласці дакумент аб перадачы каму‑н. чаго‑н. Запісаць дом на сына.
6. Разм. Пакрыць што‑н. пісьмовымі знакамі; спісаць. Запісаць усю старонку.
•••
Запісаць на лбе — добра запомніць.
запіса́ць 2, ‑пішу, ‑пішаш, ‑піша; зак.
Разм. Пачаць пісаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
увле́чь сов.
1. (утащить) уцягну́ць, зацягну́ць; (захватить) захапі́ць; (унести) зане́сці, пане́сці; (увести) заве́сці; (направить) накірава́ць;
во́лны увлекли́ ло́дку в мо́ре хва́лі зане́слі (пане́слі) ло́дку ў мо́ра;
ка́мень увлёк за собо́й при паде́нии ма́ссу песка́ ка́мень захапі́ў з сабо́й пры падзе́нні ма́су пяску́;
ме́чты увлекли́ его́ в бу́дущее ма́ры зане́слі (завя́лі) яго́ ў бу́дучыню;
2. перен. (восхитить) захапі́ць; (очаровать) зачарава́ць; (пленить) прыва́біць;
рабо́та увлекла́ его́ рабо́та захапі́ла яго́;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)