Лотар ’гультай’ (паст., Сл. ПЗБ). Да лотр (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
лайда́к, ‑а, м.
Разм. неадабр. Бяздзейны, варты пагарды чалавек; лодар, гультай. — Лёс .. [Гузоўскай] склаўся не зусім удала: муж — п’яніца, лайдак і дармаед. Скрыган. [Кустрэй:] — Ты глядзі, лайдак, калі яшчэ пусціш быка ў мой авёс, то я з цябе юху спушчу! Колас. — Ах ты, лайдак! Ах, вуж печаны! — на ўсю загарадзь грозіць баба Алімпа. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ *Мя́нта, мʼянта ’балбатун, гультай’ (ТС). Да мента© (гл.)
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Нярэ́па ’гультай’ (Сцяшк. Сл.). Запазычана з літ. пегёра ’абжора’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Бі́ндус ’гультай’ (Сцяц., Нас.). Аткупшчыкоў (Лекс. балтызмы, 34–35) хоча бачыць тут літуанізм (з меншай пэўнасцю аб гэтым Лаўчутэ, там жа, 22). Брукнер (27) дапускае, здаецца, магчымасць сувязі з bindas ’сякера’ (< ням. Bindaxt; так прынамсі Варш. сл., 1, 156). Параўн. бінда́с ’сякера’, дурань’ (Касп.), бі́ндас ’бамбіза’ (Нас.). Аткупшчыкоў, там жа, лічыць літуанізмам і бел. біндзю́к ’хлапчук гультай і гарэза’ (Нас.). Ці не сюды адносіцца біндзюга́йла ’гультай’ (Нас.)?
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ляню́х ’гультай’ (вільн., Сл. ПЗБ). Відавочна, запазычанне з польск. мовы, хаця Слаўскі (4, 152) мяркуе, што гэта лексема праславянская, параўн. польск. leniuch (і lenioch), укр. ліню́х ’тс’, закарп. лінюхи́ ’трутні’; славац. leňúch, чак. lenjȗh, славен. lẹnúh ’гультай’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ла́нтрух ’чалавек, які любіць паспаць’ (полац., Нар. лекс.), міёр. ла́нтр́уга ’вялікі гультай’ (З нар. сл.) — у выніку кантамінацыі з ла́нту́х (гл.), ’тоўсты, непаваротлівы, гультай’ (КЭС, лаг.; паст., віл., шчуч., навагр., Нар. сл., З нар. сл.) і латруга (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ленцяява́ты ’гультаяваў’ (Касп.). З рус. лентяй ’гультай’ па ўзору гультаявалі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ На́дубіна экспр. ’вялікі гультай’ (міёр., Нар. сл.). Гл. надубень, надаўбень.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лоўма ’гультай, лежань’ (ТС). Відавочна, балтызм. Параўн. літ. laũmė ’заняпалы, нядбайны’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)