◎ Лазбава́ць, лазьбаваць ’падглядаць пчол’, пёрам, ’рабаваць’ (смарг., паст., Сл. паўн.-зах.; мядз., Нар. словатв.), ст.-польск. laźbić ’браць мёд і воск’ (XIV ст.). Ітэратыў ад прасл. рэгіяналізма lazbbiticlazbbadaziti. Да лазіць 2 (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

*Аскада́вец, оскада́вэц ’торбачка для выціскання сыру’ (Вешт.). Пераасэнсаванае, дээтымалагізаванае і ў выніку гэтага страціўшае пачатковае в‑ воскодавьць ’торбачка, у якой адціскаюць (давяць) воск’, параўн. воскодавник салодкая вада, што застаецца пасля прасавання воску’ (Анох.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ва́кса 1 (БРС). З ням. Wachs ’воск’, Schuhwachs ’вакса для ботаў’ (Фасмер, 1, 267; Рудніцкі, 1, 296).

Ва́кса 2 ’плакса’ (З нар. сл.). Другая частка дзіцячай «дражнілкі» плакса‑вакса, утворанай шляхам экспрэсіўнай рэдуплікацыі.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ператапі́ць ​1, ‑таплю, ‑топіш, ‑топіць; зак., каго-што.

Утапіць, патапіць усё, многае або ўсіх, многіх.

ператапі́ць ​2, ‑таплю, ‑топіш, ‑топіць; зак., што.

1. Растапіўшы, расплавіўшы, апрацаваць для ўжывання. Ператапіць сала. Ператапіць воск.

2. Растапіць усё, многае. Ператапіць увесь здор.

3. Празмерна адтапіць моцным награваннем (пра кіслае малако).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ По́ціць ’утвараць’: пчолы воск адцяць, выдзяляюць з цела (ваўк., Сл. ПЗБ). Утворана ад пот (гл.) на базе народных уяўленняў пра ўтварэнне мёду. Менш верагодна з літ. paitsiі ’класці яйцы’ (Грынавяцкене і інш., Междунар. конф. балтистов, 148).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

перапусці́ць сов., разг.

1. перепусти́ть;

п. віно́ ў другу́ю бо́чку — перепусти́ть вино́ в другу́ю бо́чку;

2. перетопи́ть, перепусти́ть;

п. воск — перетопи́ть (перепусти́ть) воск;

3. (што, чаго) поступи́ться (чем), уступи́ть (в чём);

ён свайго́ не перапу́сціць — он свои́м не посту́пится

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

◎ Ле́йтар ’кавалак топленага воску, які мае форму той пасудзіны, у якой застывае’ (Анох.). Няясна. Магчыма, з ням. Leiter ’лесвіца’, выгляд якой маюць крыжыкі ў борці, на якія пчолы вешаюць вашчыны. Наступны этап — перанос лексемы з вашчын на воск (Г. Цыхун, вусн. паведамл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

сто́пліваць несов.

1. (расплавляя, смешивать) ста́пливать;

2. (расплавлять всё до конца) иста́пливать, раста́пливать; (воск — ещё) расплавля́ть;

1-2 см. стапі́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Пот 1 ’вадкасць, вылучаемая падскурнымі залозамі’, ’вільготны налёт на прадметах’ (ТСБМ: пух., бяроз., КЭС; драг., Лучыц-Федарэц, вусн. паведамл.; Сл. ПЗБ, Ян., ТС, Бяльк.), ст.-бел. пот (Сл. Скар.), сюды ж путкі ’потны’ (Нас., Касп., Байк. і Некр.). Параўн. укр. піт, рус. пот, польск. pot, в.-луж. pót, чэш. pot, славац. pot, славен. pȏt, серб. по̏т, харв. pôt, балг. пот, макед. пот, ст.-слав. потъ ’тс’. Няма адпаведнікаў у балтыйскіх мовах. Агульнапрынятая этымалогія (Міклашыч, 260; Махэк₂, 474; Скок, 3, 17; Фасмер, 3, 343; Голуб-Копечны, 288; Шустар-Шэўц, 2, 1141; Бязлай, 3, 94) ад *pok‑/*pek‑ (што звязана з пячы, гл.) > *pok‑tъ (дзе ‑іь‑ — суфікс, як у мост, молат і пад.) > *potъ. Даслоўна азначае ’выпек’, ’вынік перагрэву’. Семантычна блізкія н.-луж. znoj ’пот’, ст.-слав. варъ/вара ’тс’.

Пот 2 ’воск’ (Анох.). Звязана з уяўленнем пра тое, што воск так выдзяляецца ў пчол, як пот з цела чалавека: пчолы воск поцяць. Гл. пот 1.

Пот 3 ’рыжы, непрыдатны асадак у дзёгці’ (Бяльк.). Няясна. Магчыма, да под ’ніз’ (гл.)

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

шарсцяны́, ‑ая, ‑ое.

1. Які мае адносіны да шэрсці. Шарсцяное валакно. // Які знаходзіцца, змяшчаецца ў шэрсці. Шарсцяны воск. Шарсцяны тлушч.

2. Звязаны з перапрацоўкай шэрсці, з гандлем шэрсцю і пад., а таксама з вытворчасцю вырабаў з яе. Шарсцяная прамысловасць. Шарсцяная мануфактура.

3. Зроблены з шэрсці. Шарсцяныя ніткі. Шарсцяныя пальчаткі. □ Жанчына прапанавала Ўладзіміру Ільічу шарсцяную хустку, але ён адмовіўся. Гурскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)