планшэ́т, -а, М -шэ́це, мн. -ы, -аў, м.

1. Плоская сумка з празрыстым верхам, у якой носяць карты.

2. Дошчачка на трох ножках, на якой умацоўваецца карта ці лінееная папера для здымкі мясцовасці (спец.).

3. Від камп’ютара, звычайна без клавіятуры, з сэнсарным уводам.

|| прым. планшэ́тны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

касмы́к, ‑а, м.

Разм. Тое, што і касмыль. — Азірнуўся я — смаліць за мною верхам на кані кудлаты мужык бег шапкі, толькі касмыкі на галаве трасуцца. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

увагну́ты, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад увагнуць.

2. у знач. прым. Які мае паверхню з угінам; проціл. выпуклы. Увагнутае люстра. Шапка з увагнутым верхам.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

узмы́лены, ‑ая, ‑ае.

Пакрыты пенай (пра коней). Верхам на ўзмыленых конях гарцавалі камандзіры. Жычка. / у вобразным ужыв. Рака на скалах хвалямі грукоча, Узмыленая, ярасна сапе. Панчанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чырванаве́рхі, ‑ая, ‑ае.

З чырвоным верхам. Ля станцыйнага будынка заварушыліся нешматлікія пасажыры, вось-вось павінен быў ударыць звон, да якога падыходзіў чалавек у чырванаверхай шапцы. Хадкевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

верх, ‑у, М на версе; вярхі, ‑оў; м.

1. Прастора, якая знаходзіцца над чым‑н.; проціл. ніз. // Верхні бок прадмета пры нармальным яго становішчы; проціл. ніз. Паставіць шафу верхам уніз. // Верхняя частка якога‑н. прадмета; вяршыня, верхавіна. Верх гары. □ Мужчына быў у пляскатай летняй шапцы з шырокім круглым верхам. Чорны. Застаўся цяпер тырчаць [ад сасны] толькі камель з вострым белым верхам. Мележ. Тут верх асіны круглалісты Сплятаўся з хвоямі, з дубамі. Колас.

2. Прыстасаванне над сядзеннем у машыне, фаэтоне і пад., якое засцерагае ад дажджу, сонца, ветру. Машына з брызентавым верхам. Падняць верх. □ Пятро Тадаровіч нацягнуў ужо на свае растрыбушаныя драбінкі верх з пасшываных.. мяшкоў. Чорны.

3. Паверхня зямлі, якога‑н. прадмета ў адносінах да таго, што знаходзіцца ў глыбіні, у сярэдзіне. Бачыць Іван — задыхаецца птушка Нагай, а ўжо і да верху недалёка: нават неба свіціцца. Якімовіч. Гарышны, успамінаючы «добрыя старыя часы», любоўна паляпаў па версе акардэона. Ракітны. // Верхні матэрыял якога‑н. адзення або матэрыял, якім што‑н. пакрыта, абшыта. Драпавы верх паліто. Пасылка з палатняным верхам.

4. перан.; чаго. Вышэйшае дасягненне. Верх майго жадання. □ Вагон-клуб быў верхам спраўджаных імкненняў Данілавых. Шынклер.

5. толькі мн. гл. вярхі.

•••

Браць (узяць) верх над кім‑н. гл. браць.

Знізу (і) да верху — увесь, поўнасцю, цалкам.

Мой (твой, яго, яе і г. д.) верх — я, ты, ён перамог, яна перамагла.

Цераз верх паліць (насыпаць) гл. наліць.

Цераз верх перці гл. перці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Рагатыўка ’канфедэратка’ (гродз., Сл. ПЗБ), рагато́ўка ’летняя шапка’ (Сцяшк. Сл.). З польск. rogatywka ’польская вайсковая шапка з чатырохвугольным верхам’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ла́сцік ​1, ‑у, м.

Баваўняная тканіна з бліскучым верхам, якая ужываецца звычайна на падкладку. Паліто на ласціку.

[Ад англ. lasting — трывалы.]

ла́сцік ​2, ‑у, м.

Каўчук, гума. // Разм. Гумка для сцірання напісанага.

[Ад новалац. elasticus — пругкі, эластычны.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ландо́, нескл., н.

Чатырохмесная карэта з адкідным верхам. На адной з доўгіх стаянак на востраве Корсіка мы з Сюзанай сышлі на бераг, узялі ландо і паехалі аглядаць мясцовасць. Рамановіч.

[Фр. landau.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кабрыяле́т, ‑а, М ‑леце, м.

1. Лёгкі аднаконны двухколы экіпаж без козлаў з адным сядзеннем.

2. Кузаў легкавога аўтамабіля з адкідным верхам і бакавінамі, якія складаюць адно цэлае з каркасам кузава.

[Фр. cabriolet.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)