абарачэ́нне, ‑я, н.

1. Тое, што і абарот (у 1 знач.). Абарачэнне Зямлі вакол Сонца.

2. Тое, што і абарот (у 3 знач.). Пусціць у абарачэнне. Грашовае абарачэнне.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

заклінава́ць, ‑ную, ‑нуеш, ‑нуе; зак., што.

Замацаваць пры дапамозе кліна. Заклінаваць тапарышча. □ Качэлі складалі на зямлі: уставілі вось у слупы.. і заклінавалі ў ёй дубовым кліннем палкі. Пташнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

віто́к, ‑тка, м.

1. Адзін абарот спіралі. Віток спружыны. // Тое, што навіта ў выглядзе спіралі. Віток абмоткі.

2. Поўны абарот вакол чаго‑н. Віток касмічнага карабля вакол Зямлі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́гарбіцца, ‑блюся, ‑бішся, ‑біцца; зак.

Выгнуцца, набыць форму, падобную на горб. Раптам з зямлі вострымі мечавіднымі праменямі выбухнуў агонь, мост нехаця і цяжка выгарбіўся і рухнуў уніз. Дуброўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пу́сташ, ‑ы, ж.

Незаселены, неапрацаваны ўчастак зямлі. Каму адвялі вы Пусташы, каменне? Хто з свайго засеву Не збярэ насення? Колас. А навокал маўчала пусташ, адзінокая, як сон... Пестрак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рады́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак., што, без дап. і з дадан.

Паведаміць (паведамляць) па радыё. — Нам радыравалі, што заўтра ўначы прыляціць самалёт з Вялікай зямлі. Зуб.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

стары́знік, ‑а, м.

Разм. Асоба, якая скупляе і прадае старыя, зношаныя рэчы. Гандлявалі з латкоў, з крам, з будак, а старызнікі раскладвалі свой тавар проста, на зямлі. Скрыган.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

трохпо́лле, ‑я, н.

Устарэлая сістэма паляводства з падзелам ворнай зямлі на тры палі, кожнае з якіх засявалася спачатку азімымі, затым яравымі, а на трэці год заставалася пад папар.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Лагаві́на ’сенажаць у лагчыне’ (Шат., Бел. лекс.; навагр., Сл. паўн.-зах.), рус. пск. логовина ’невялікі падоўжны кавалак зямлі, лагчына’. Беларуска-руская ізалекса, утвораная ад лог (гл.) пры дапамозе суф. ‑ав‑ін‑а.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ма́гма ’расплаўленая сілікатная маса высокай тэмпературы, якая ўтвараецца ў глыбінях зямлі’ (ТСБМ), было запазычана праз рус. ці польск. мовы ў якасці навуковага тэрміна, які з грэч. μάγμα ’падонкі, буза, калатушка’ (Лёхін, 414).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)