заразі́ць, -ражу́, -разі́ш, -разі́ць; -разі́м, -разіце́, -разя́ць; -ра́жаны; зак., чым.
1. каго-што. Перадаць заразу каму-, чаму-н.
З. каго-н. грыпам.
2. перан., каго (што). Захапіць чым-н., прымусіць іншых пераймаць што-н.
З. любоўю да музыкі.
З. прыкладам.
|| незак. заража́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. заражэ́нне, -я, н. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прада́ць, -да́м, -дасі́, -да́сць; -дадзім, -дасце́, -даду́ць; -да́ў, -дала́, -ло́; -да́й; -да́дзены; зак., каго-што.
1. Аддаць каму-н. за плату (пра гандлёвую здзелку).
П. хату.
2. перан. Выдаць каго-н., здрадзіць каму-, чаму-н.
П. сябра.
|| незак. прадава́ць, -даю́, -дае́ш, -дае́; -даём, -даяце́, -даю́ць.
|| наз. про́даж, -у, м. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прысво́іць, -о́ю, -о́іш, -о́іць; -о́ены; зак.
1. каго-што. Завалодаць, самавольна ўзяць у сваю ўласнасць, выдаць за сваё.
П. знойдзенае.
П. чужыя ідэі.
2. што і каму-чаму. Даць (якое-н. званне), назваць якім-н. чынам.
П. званне прафесара. П. плошчы імя Тадэвуша Касцюшкі.
|| незак. прысво́йваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. прысвае́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
стабіліза́тар, -а, мн. -ы, -аў, м. (спец.).
1. Прыбор, прыстасаванне для надання ўстойлівасці, пастаяннага становішча чаму-н. (у лятальных апаратах, на суднах і пад.), для стабілізацыі якога-н. працэсу.
С. лятальнага апарата.
С. току.
2. Рэчыва, якое затрымлівае працэс змянення якога-н. іншага рэчыва, саставу.
С. выбуховых рэчываў.
|| прым. стабіліза́тарны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
залаці́ць, ‑лачу, ‑лоціш, ‑лоціць; незак., што.
1. Пакрываць золатам, пазалотай. Залаціць кубак.
2. перан. Асвятляючы, надаваць чаму‑н. залацісты колер. Сонца ўжо амаль схавалася за лес і толькі залаціла верхавіны дрэў. Корбан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
замя́ць, ‑мну, ‑мнеш, ‑мне; ‑мнём, ‑мняце; зак., што.
Разм. Спыніць, перарваць; не даць чаму‑н. ходу. Замяць размову. Замяць справу. // Адцягнуць увагу ад чаго‑н.; зрабіць што‑н. непрыкметным. Замяць разгубленасць таварыша.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адпо́р, ‑у, м.
Адбіццё нападу. Толькі ўзніме вораг зброю — Мы адпор яму дадзім. Журба. // Процідзеянне каму‑, чаму‑н. Рэвалюцыйная літаратура дапамагала вызваленчым сілам Народнага фронту даць рашучы адпор фашысцкай ідэалогіі. У. Калеснік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пяле́гаваць, ‑гую, ‑гуеш, ‑гуе; незак., каго-што.
Абл. Аддаваць шмат увагі каму‑, чаму‑н., любоўна даглядаць; песціць. Густыя светла-каштанавыя валасы, якіх.. [Чорны] ніколі не песціў і не пялегаваў, кучаравіліся самі сабой. Вітка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
непосвящённый
1. неазнаёмлены (з чым); непаінфармава́ны (аб чым); не ўве́дзены (у што);
2. непрысве́чаны (каму, чаму);
3. непасвячо́ны (у што); см. посвяти́ть.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Нікчэ́мны, нікчо́мны ’нікуды не варты, непрыдатны’ (Нас., Касп., Сл. ПЗБ, ТС). Прыметнік, утвораны на базе словазлучэння тыпу ні к чаму не варты, параўн. нікчо́му ’ні да чога, без патрэбы’ (ТС). Меркаванні пра запазычанасць з польск. nikczemny ’благі, подлы’ (Сл. ПЗБ), што паходзіць ад nikczemu (Брукнер, 359), здаюцца неабавязковымі, паколькі ў народных гаворках магчымы пераход о > э пад націскам, параўн. штонікі і штэнікі. Параўн. таксама чэш. ničemny < ničemu (nenaučený), Махэк₂, 399.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)