Во́лік 1 ’рагач, рагаты жук’ (Дэмб., 2; Ліс.). Укр. во́лик жук-насарог’. Да вол (гл.); названы, відавочна, па знешняму выгляду, па наяўнасці рагоў.
Во́лік 2 ’гультай’ (З нар. сл.). Няясна. Да воля, вольніца?
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мядок, медок ’канюшына лугавая, Trifolium pratense L.’ (стол., Бейл.; Бяльк.). Рус. вяц. медок ’канюшына раллявая’, ’канюшына паўзучая’. Да мёд (гл.). Параўн. і іншыя назвы: мядуніца, мядунка (гл.). Названы паводле салодкага смаку нектару ў кветках.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ле́нінскі, ‑ая, ‑ае.
1. Які належыць У.І. Леніну. Ленінскія словы. // Звязаны з жыццём і дзейнасцю У.І. Леніна. Ленінскія мясціны. // Уласцівы У.І. Леніну; такі, як у У.І. Леніна. Ленінскі стыль работы. // Названы ў гонар У.І. Леніна, прысвечаны памяці У.І. Леніна. Ленінская прэмія.
2. Створаны У.І. Леніным. Ленінская тэорыя дыктатуры пралетарыяту. // Які адпавядае прынцыпам ленінізма. Ленінскія нормы партыйных паводзін. Ленінская нацыянальная палітыка.
•••
Ленінскі прызыў гл. прызыў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скаро́чаны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад скараціць.
2. у знач. прым. Які з’яўляецца вынікам скарачэння; меншы. Скарочаны рабочы дзень. Займацца па скарочанай праграме. Выдаць аповесць у скарочаным выглядзе.
3. у знач. прым. Названы коратка, абазначаны пачатковымі літарамі, часткай слова або больш кароткім словам. Скарочанае слова. □ Ад ранейшага мала чаго засталося ў .. [Паходні] — хіба тая ж весялосць у гаворцы і звычка зваць .. [Марынку] скарочаным імем: Мара. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ *Лебядні́цы, лебэдшцы ’летнія раі пчол’ (ельск., Анох.). Да лебяда^ 2 (гл.). Названы так таму, што ў другой палавіне лета ў асноўным меданосныя краскі ужо адцвітаюць, і меншая колькасць нектару асацыіруецца з беднасцю харчавання (з «хлебам з лебяды»).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лугаві́к ’грыб апенька’ (навагр., Сцяшк.), ’апенька лугавая, Marasmius oreades Fr.’ Названы паводле месца, дзе грыб сустракаецца (параўн. яшчэ кам. бырэзовы, ольховы опэнькы, маст. падарожнікі, драг. пудорожныкь (Жыв. сл.). Сюды ж, відаць, можна аднесці і балг. лугачка ’шампіньён звычайны, Agaricus campestris’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Маслёнка ’пярэсна еўрапейская, Trollāus europaeus L.’ (гродз., Кіс.), маслёнкі, маслячкі, масля́начкі ’кветкі лотаці, Caltha palustris’ (смарг., Сл. ПЗБ, Сцяшк. Сл.), масьлянка ’кураслеп лясны, Anemone silvestris L.’ (Бел. зельн.). Да масла, масляк (гл.). Названы паводле жоўтага колеру кветак, такога, як мякаць маслякоў.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мурышка ’галадок многагаловы, Scleranthus perennis L.’ (вілен., Кіс.), муравец ’галадок аднагадовы, Sclerantus arminis L.’ (маг., Кіс.). Відаць, балтызм. Параўн. літ. máuras ’твань, гразь’, apmauróti ’пакрыцца мохам’. Расліны названы паводле шызаватага колеру лісця. Параўн. чэш. chmerek, славац. chmerek ’галадок’, якія паходзяць ад mech < прасл. mъchъ ’мох’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сухля́к ’від грыбоў Lentinus (Fr.)’ (Сярж.–Яшк.). Параўн. рус. суха́рик ’сыраежка бурачковая, Russula obscura Romell.’, суха́рь ’сыраежка белая, Russula delica Fr.’. Да сухі (гл.), названы паводле кансістэнцыі мякаці — сухой і пругкай, якая не гніе, а засыхае пасля даспявання (Сярж.–Яшк., 57; Мюллер, SlW, 46).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Канёк, парны лік канькі́ ’прыстасаванне для язды па лёдзе’ (ТСБМ, Мат. Гом., Сл. паўн.-зах.), як і канёк ’вільчык’ (ТСБМ; лаг., бяроз. Шатал.), — дэмінутыўная форма ад конь (гл.). Названы паводле знешняга падабенства (Фасмер, 2, 316; Шанскі, 2 (К), 299; Слаўскі, 2, 446). Першая лексема запазычана з рус. мовы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)