наби́ть сов.
1. (наполнить матрац и т. п.) напха́ць, напхну́ць, мног. панапіха́ць; (чемодан, склад и т. п.) напакава́ць; набі́ць, мног. панабіва́ць; напе́рці, мног. панапіра́ць;
2. (настрелять, зарезать в большом количестве) набі́ць, мног. панабіва́ць, настраля́ць; (скота, птицы) нарэ́заць, мног. панараза́ць; (свиней) накало́ць, мног. панако́лваць;
3. (вколотить, прикрепить) набі́ць, мног. панабіва́ць;
4. (причинить повреждение) набі́ць, мног. панабіва́ць; (натереть) наму́ляць, мног. панаму́льваць;
наби́ть ши́шку на лбу набі́ць гуз на лбе;
наби́ть хо́лку наму́ляць ка́рак;
5. текст. набі́ць;
◊
наби́ть ру́ку набі́ць руку́, налаўчы́цца, налажы́цца, напрактыкава́цца;
наби́ть карма́н напакава́ць (напха́ць, напе́рці) кішэ́нь; см. набива́ть;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вы́лупіць, -плю, -піш, -піць; -плены; зак. (разм.).
1. што. З сілай выдраць.
В. ліст з кнігі.
В. прабой з вушака.
2. каго. Набіць, адлупцаваць.
◊
Вылупіць вочы (разм., неадабр.) — пільна паглядзець шырока расплюшчанымі вачамі.
|| незак. вылу́пліваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вы́хвастаць, ‑хвашчу, ‑хвашчаш, ‑хвашча; зак., каго.
Разм. Набіць, пакараць розгамі, пугай, дзягай; адлупцаваць, адхвастаць. // Хвошчучы, выбіць. Выхвастаць вочы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нагламаздзі́ць
‘нагаварыць багата і не да ладу чаго-небудзь і без прамога дапаўнення; набіць галаву, забіць бакі; наваліць адно на другое’
дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
нагламазджу́ |
нагламаздзі́м |
| 2-я ас. |
нагламаздзі́ш |
нагламаздзіце́ |
| 3-я ас. |
нагламаздзі́ць |
нагламаздзя́ць |
| Прошлы час |
| м. |
нагламаздзі́ў |
нагламаздзі́лі |
| ж. |
нагламаздзі́ла |
| н. |
нагламаздзі́ла |
| Загадны лад |
| 2-я ас. |
нагламаздзі́ |
нагламаздзі́це |
| Дзеепрыслоўе |
| прош. час |
нагламаздзі́ўшы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
Намяка́ць ’намякаць’ (Яруш.). Відаць, з рус. намекать, адносна якога гл. Фасмер, 3, 41.
Намя́каць ’адлупцаваць’ (Мат. Гом.), ’набіць чым-небудзь тупым’ (Нас.), намя́кшыць ’набіць’ (Мат. Гом.). Да мя́к! выкл. ’шмяк!’ (Нас.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
адсцяба́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго.
Набіць, сцябаючы; адлупцаваць. [Стары:] — Нас пагналі ў скарбовае гумно, а там адсцябалі лазою. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нашлёпаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго.
Разм. Надаваць плескачоў, набіць. Раніцай Андрэй нашлёпаў Лёвачку, каб бальшун сам адзяваўся. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адхадзі́ць², -хаджу́, -хо́дзіш, -хо́дзіць; -хо́джаны; зак. (разм.).
1. Скончыць, перастаць хадзіць.
2. што. Прахадзіць куды-н., дзе-н. пэўны час.
3. што. Стаміць, пашкодзіць што-н. хадзьбой.
А. ногі.
4. каго-што. Адлупцаваць, набіць.
А. дзягай.
|| незак. адхо́джваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
насту́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
1. што. Выявіць што‑н. пастукваннем. Настукаць пустату 2 сцяне.
2. Разм. Надаваць кухталёў; набіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
начыні́ць, -чыню́, -чы́ніш, -чы́ніць; -чы́нены; зак.
1. што чым. Напоўніць, набіць унутранасць чаго-н.
Н. піражкі мясам.
2. чаго. Прыгатаваць такім спосабам у нейкай колькасці.
Н. кабачкоў.
|| незак. начыня́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| наз. начы́нка, -і, ДМ -нцы, ж. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)