адо́зва, ‑ы, ж.
Пісьмовы або вусны зварот да каго‑н. з заклікам, просьбай. [Маша:] — Во навіна якая! Мы будзем ставіць подпісы пад Адозвай за мір. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
міралю́бнасць, ‑і, ж.
Уласцівасць міралюбнага, імкненне захаваць мір, мірныя адносіны. Антося здзівіла незвычайная міралюбнасць суседа. Гамолка. — Чаго мне крыўдзіцца? — з прытворнай міралюбнасцю адказала Комлічыха. Карпаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прымі́рлівы ’памяркоўны’ (бых., ЛА, 3). Прыставачна-суфіксальнае ўтварэнне ад мір 1 (гл.). Параўн. аналагічнае ўкр. прими́рливий ’які спрыяе, садзейнічае прымірэнню; які вызначаецца беспрынцыпнасцю, цярпімасцю, памяркоўнасцю’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
абы́¹, злуч.
1. Далучае ўмоўныя і мэтавыя даданыя сказы; ужыв. пераважна з часц. «толькі».
Усё будзе добра, абы толькі на зямлі быў мір.
Ты хочаш прымірыць усіх, абы ціха было.
2. Ужыв. з даданымі сказамі часу; адпавядае злуч. «толькі», «як толькі» (разм.).
Абы вольная хвіліна, то яе ўжо ў хаце няма.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
усеўла́ддзе, ‑я, н.
Неабмежаваная ўлада. Барацьба за трывалы, справядлівы мір на зямлі супраць прыгнечання і эксплуатацыі, супраць усеўладдзя манаполій, сацыяльнай несправядлівасць. — гэта справа ўсяго перадавога чалавецтва. «Звязда».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дзіцёнак, ‑нка, м.
Абл. Дзіця (у 1, 2 знач.). — Ды што я цябе вучу, сам галаву маеш, не дзіцёнак. Галавач. Мір — гэта маці, дзіцёнак, Радасць на твары прыгожым. Лось.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
міратво́рны, ‑ая, ‑ае.
Уст. Які нясе з сабой мір 1, цішыню, спакой. Зялёны прастор поўніўся аднастайным, як далёкая музыка, чмяліным гудам, але ў лузе панавала дзівосная міратворная цішыня. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нераўнапра́ўны, ‑ая, ‑ае.
Які мае няроўныя правы з кім‑, чым‑н., пазбаўлены раўнапраўя. Нераўнапраўны дагавор. Нераўнапраўнае становішча. □ Дзеля выратаванне сацыялістычнай рэвалюцыі Савецкі ўрад падпісаў цяжкі, нераўнапраўны Брэсцкі мір. «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перамо́жны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да перамогі. Пераможны гімн. Пераможны салют. Пераможны поступ. // Які закончыўся перамогай, нясе перамогу. Пераможны фінал. □ Ідзіце ў пераможны бой За справядлівы мір, за волю! Танк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кантрыбу́цыя, ‑і, ж.
Грашовая сума, якая паводле мірнага дагавору выплачваецца дзяржаве-пераможцы пераможанай дзяржавай. Мір без анексій і кантрыбуцый. // Грашовыя або натуральныя паборы, якія збіраюцца чужаземным войскам з насельніцтва захопленай ім тэрыторыі.
[Лац. contributio.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)