Пільгава́ць ’старанна і доўга мыць’ (гродз., ЖНС). З ’пельгаваць < пялегаваць < пялежыць ’біць, праводзячы палосы’ (гл.). Параўн. таксама пілягпу́ць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Мойкаўшчына ’мокрае месца, гразь (на дарозе)’ (гродз., Сцяшк. Сл.). Рэгіянальнае (магчыма, аказіянальнае) утварэнне ад ⁺мокраўшчына пад уплывам мойка < мыць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Мыце́ня ’мыццё’ (шчуч., З нар. сл.), ганц. мыценье, ваўк. мыцэня ’тс’ (Сл. ПЗБ). Да мыць (гл.). З двайным суфіксам аддзеяслоўных назоўнікаў.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ке́ўзаць ’пэцкаць, брудзіць, мазаць’ (Шат., Сл. паўн.-зах.), ’мыць’ (ТС). З літ. kiaũzoti ’мазаць, пэцкаць’ (Сл. паўн.-зах., 458; Лаўчутэ, Балтизмы, 113).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Сціра́цьмыць, праць; чысціць’ (ТСБМ, Нас., Сл. ПЗБ), ’выціраць, рабіць чыстым, сухім’ (ТС, Варл.). Параўн. укр. стира́ти ’выціраць, уціраць’, польск. ścierać ’тс’, чэш. stirati, славац. stierať ’тс’. Вытворнае ад церці (гл.), што адлюстроўвае спосаб прання або ачышчэння (Фасмер, 3, 761). Значэнне ’мыць (бялізну), праць’ з’яўляецца беларуска-рускай інавацыяй, бо ў стараж.-рус. сътирати асноўнае значэнне было ’малоць, размолваць’ (Новое в рус. этим., 219; Из истории рус. сл., 173–174).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Во́тмыт ’вір, яма; вельмі глыбокае месца ў рацэ ці возеры’ (Яшк., слаўг.). Відавочна, з вотмут (гл.), у адпаведнасці з народнай этымалогіяй суаднесенага з мыць, вымываць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Зґе́ліць ’званітаваць’ (Сл. паўн.-зах.). Прэфіксальны дзеяслоў геліць ’балець, нудзіць, ванітаваць’, відаць, з літ. géltiмыць’ (Сл. паўн.-зах., 1, 440, Лаўчутэ, Сл балт., 29).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Мы́ўніца ’лазня’ (віц., маг., мін., Яшк.), ст.-рус. мовня, мовьня, мовьница, мовница ’тс’ (X ст.), якія ад дзеяслова шматразовага дзеяння мывати < мыти. Да мыць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Рыгво́ ’горла’ (Сл. Гродз.). Утворана ад рыга́ць (гл.), як лятво́ ’ляток’ ад лята́ць, мыцьво́ ’бялізна’ ад мыць (Пра словаўтваральную мадэль гл. Сцяцко, Афікс. наз., 34).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ку́таці, ку́тацьмыць (пра бялізну)’ (Сл. паўн.-зах., Шатал.). Цяжка семантычна суаднесці з кутаць© або кутаць2 (параўн. Тапароў, K–L, 286–287). Больш верагодным, здаецца, лексічнае пранікненне з балтыйскіх моў: літ. kutinėti ’скрэбці’. Параўн. рус. стирать ’сціраць’ і ’мыць’.

Ку́таць1 ’укрываць’ (Нас.). Да кут (гл.). Гл. хутаць.

Ку́таць2 ’гарадзіць (плот)’ (Сл. паўн.-зах., Мат. Гом., Ян., Шатал., Жыв. сл., Нар. сл.). Да кут (гл.) і куни2 (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)