аддзяле́нне, -я, мн. -і, -яў, н.
1. гл. аддзяліцца, аддзяліць.
2. Тое, што і аддзел (у 1 знач.).
А. банка.
А. міліцыі.
3. Асобная самастойная ўстанова, арганізацыя і пад. ў сістэме чаго-н.
Паштовае а. сувязі.
4. Самастойная частка канцэрта, тэатральнага паказу.
Другое а. канцэрта.
5. Ніжэйшае вайсковае падраздзяленне, што ўваходзіць у склад узвода.
Камандзір аддзялення.
6. Асобная, адгароджаная частка памяшкання.
Першае а. склада.
7. Адна з частак, на якія падзелена што-н., прызначанае для захоўвання розных рэчаў, прадметаў.
Партфель мае два аддзяленні.
|| прым. аддзяле́нчы, -ая, -ае (да 2 знач.; спец.) і аддзялённы, -ая, -ае (да 5 знач.).
Аддзяленчыя штаты.
Аддзялённы камандзір.
Загад аддзялённага (наз.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
аддзялённы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае дачыненне да аддзялення (у 4 знач.). Аддзялённы камандзір.
2. у знач. наз. аддзялённы, ‑ага, м. Камандзір аддзялення. У арміі Бяссонаў доўга служыў і салдатам, і аддзялённым, і ўзводным, і ротным — усё ў пяхоце, у танкавую часць ён трапіў многа пазней. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Капіта́н ’афіцэрскае званне’, ’асоба, якая мае гэта званне’, ’камандзір судна’, ’кіраўнік спартыўнай каманды’, ст.-бел. капитанъ (пач. XVII ст.). Запазычана са ст.-польск. kapitan (Булыка, Запаз., 138), якое з с.-дац. capitāneus ’галоўны’ < caput ’галава’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
юне́ц, юнца, м.
Разм. пагард. Пра нявопытнага юнака, падлетка. [Андрэй:] — Падыдзе камандзір аддзялення, юнец зялёны, з чарговага прызыву. Надзьме губы. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аддзялённы воен.
1. прил. отделённый;
а. камандзі́р — отделённый команди́р;
2. в знач. сущ., разг. отделённый
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ро́тны воен.
1. прил. ро́тный;
р. камандзі́р — ро́тный команди́р;
2. в знач. сущ., разг. ро́тный
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зры́вісты, ‑ая, ‑ае.
Які зрываецца ад хвалявання, страху (пра голас). — Таварыш камандзір! — зрывістым ад хвалявання голасам звярнуўся да яго Віця. Корзун.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
палкавы́, ‑ая, ‑ое.
Які мае адносіны да палка, належыць палку. Палкавы камандзір. Палкавы аркестр. □ Палкавы сцяг заўсёды ў палку павінен быць. Карпаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
карпусны́, ‑ая, ‑ое.
Які мае адносіны да корпуса (у 5, 6 знач.). Карпусны штаб. Карпусны камандзір. □ Рота перайшла ў карпусны рэзерв. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Камандзіро́ўка ’службовае заданне, даручэнне, звязанае з паездкай’, ’камандзіровачнае пасведчанне’ (ТСБМ). Запазычана з рус. мовы ў 20‑х гадах XX ст. Першакрыніцай з’яўляецца ням. Kommandierung > командировка (з пач. XIX ст.) — паўкалька з Kommandeur ’камандзір’ і ‑ung > ‑овк‑а (Шанскі, 2 (К), 223).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)