аддзялённы, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае дачыненне да аддзялення (у 4 знач.). Аддзялённы камандзір.

2. у знач. наз. аддзялённы, ‑ага, м. Камандзір аддзялення. У арміі Бяссонаў доўга служыў і салдатам, і аддзялённым, і ўзводным, і ротным — усё ў пяхоце, у танкавую часць ён трапіў многа пазней. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Капіта́н ’афіцэрскае званне’, ’асоба, якая мае гэта званне’, ’камандзір судна’, ’кіраўнік спартыўнай каманды’, ст.-бел. капитанъ (пач. XVII ст.). Запазычана са ст.-польск. kapitan (Булыка, Запаз., 138), якое з с.-дац. capitāneus ’галоўны’ < caput ’галава’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

юне́ц, юнца, м.

Разм. пагард. Пра нявопытнага юнака, падлетка. [Андрэй:] — Падыдзе камандзір аддзялення, юнец зялёны, з чарговага прызыву. Надзьме губы. Кулакоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

аддзялённы воен.

1. прил. отделённый;

а. камандзі́р — отделённый команди́р;

2. в знач. сущ., разг. отделённый

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ро́тны воен.

1. прил. ро́тный;

р. камандзі́р — ро́тный команди́р;

2. в знач. сущ., разг. ро́тный

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зры́вісты, ‑ая, ‑ае.

Які зрываецца ад хвалявання, страху (пра голас). — Таварыш камандзір! — зрывістым ад хвалявання голасам звярнуўся да яго Віця. Корзун.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

карпусны́, ‑ая, ‑ое.

Які мае адносіны да корпуса (у 5, 6 знач.). Карпусны штаб. Карпусны камандзір. □ Рота перайшла ў карпусны рэзерв. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

палкавы́, ‑ая, ‑ое.

Які мае адносіны да палка, належыць палку. Палкавы камандзір. Палкавы аркестр. □ Палкавы сцяг заўсёды ў палку павінен быць. Карпаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Камандзіро́ўка ’службовае заданне, даручэнне, звязанае з паездкай’, ’камандзіровачнае пасведчанне’ (ТСБМ). Запазычана з рус. мовы ў 20‑х гадах XX ст. Першакрыніцай з’яўляецца ням. Kommandierung > командировка (з пач. XIX ст.) — паўкалька з Kommandeur ’камандзір’ і ‑ung > ‑овк‑а (Шанскі, 2 (К), 223).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

суро́вы, -ая, -ае.

1. Якому не ўласціва паблажлівасць да сябе і іншых; цвёрды, ненахісны; уласцівы такому чалавеку.

С. камандзір.

С. характар.

2. Які не дапускае ніякіх паслабленняў; вельмі строгі; бязлітасны, жорсткі.

Суровая дысцыпліна.

Суровыя меры.

3. Вельмі цяжкі, поўны выпрабаванняў, невыносны.

Суровыя дні вайны.

4. Неспрыяльны для жыцця, халодны.

С. клімат.

Суровая зіма.

|| наз. суро́васць, -і, ж. (да 1—3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)