наба́віць, ‑баўлю, ‑бавіш, ‑бавіць; зак., што і чаго.
Прыбавіць, дабавіць звыш таго, што ёсць, як было дамоўлена. — Справядлівы.. [Вэня Шпулькевіч] чалавек, мне за фатыгу заўсёды, бывала, заплаціць і яшчэ крыху набавіць. Чорны. // Павялічыць (цану, суму, плату і пад.). Проста яго ўпрошвалі набавіць цану, але Лапко не парушаў сваіх прынцыпаў. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
умяша́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., у што.
1. што і чаго. Мяшаючы, дабавіць чаго‑н. у што‑н.; прымяшаць. Умяшаць пшанічнай мукі ў жытнюю.
2. перан.; каго. Уцягнуць, ублытаць у якую‑н. непрыемную справу. — Ты што гэта надумаў, хлопча? — здзіўлена запытаў Якаў. — Хочаш і мяне сюды ўмяшаць? Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
налічы́ць, -лічу́, -лі́чыш, -лі́чыць; -лі́чаны; зак., што.
1. Лічачы, устанавіць колькасць каго-, чаго-н.
Н. дзесяць памылак.
2. Лічачы, дабавіць лішнюю суму; пералічыць.
Н. лішніх сто тысяч.
3. Вызначыць дабаўку да якой-н. сумы; прылічыць звыш чаго-н.
Н. 20 тысяч пені.
Н. працэнты на ўклад.
4. Залічыць на чый-н. рахунак які-н. від аплаты.
Н. заработную плату.
|| незак. наліча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і налі́чваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. налічэ́нне, -я, н. (да 3 і 4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
уне́сці, унясу́, унясе́ш, унясе́; унясём, унесяце́, унясу́ць; унёс, уне́сла і унясла́, уне́сла і унясло́; унясі́; уне́сены; зак.
1. каго-што. Прынесці ўнутр.
У. рэчы ў дом.
2. што. Заплаціць.
У. плату.
3. што. Перадаць на чыё-н. меркаванне.
У. прапанову ў прэзідыум.
4. каго-што. Уключыць, дабавіць.
У. змены ў праект пастановы.
У. кампост у глебу.
5. што. Выклікаць, зрабіць.
У. жвавасць у размову.
У. разлад у сям’ю.
|| незак. уно́сіць, уно́шу, уно́сіш, уно́сіць.
|| наз. унясе́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
здо́ба, ‑ы, ж.
1. Прыправа ў цеста (масла, яйцы, малако і пад.). Дабавіць здобы ў цеста.
2. зб. Булкі са здобнага цеста. Усталі нявесткі З кляновага ўслону, Пшанічную здобу Прынеслі з паклонам. Броўка. За касой паходзіш, і ў дастатку Апетыту — хоць вала нясі. Нават чэрствы хлеб усухамятку Лепш, чым здобу на мяду, з’ясі. Ляпёшкін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дада́ць, ‑дам, ‑дасі, ‑дасць; ‑дадзім, ‑дасца, ‑дадуць; зак., каго-што.
1. і чаго. Дабавіць звыш таго, што ёсць ці павінна быць; павялічыць што‑н.; прыбавіць, дабавіць. Да чацвёркі шахцёраў прыйшлося дадаць яшчэ чатырох чалавек. Мікуліч. Калі бульба зварылася, бабка патаўкла яе, дадала пшанічнай мукі ды ўбіла пару яечак. Колас. // Сказаць ці напісаць у дадатак. [Таіса] памаўчала і дадала: — І сама сябе я не ведаю. Скрыган. Вось, бадай, і ўсё. Хіба толькі яшчэ дадам, што немаведама як і завошта зрабілі мяне нейкім ледзь не героем. Краўчанка.
2. і чаго. Аддаць другі раз тую частку чаго‑н., якая не была аддадзена раней. Вазьмі пакуль гэта, астатняе дадам заўтра.
3. Прыкласці, далучыць да чаго‑н. Дадаць характарыстыку да заявы.
4. Скласці лікі. Да пяці дадаць чатыры.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
улі́ць, увалью́, увалье́ш, увалье́; увальём, увальяце́, увалью́ць і улію́, уліе́ш, уліе́; уліём, уліяце́, улію́ць; улі́ў, уліла́, -ло́; улі́; улі́ты; зак.
1. што і чаго ў каго-што. Наліць унутр.
У. ваду ў бочку.
У. новую энергію ў каго-н. (перан.).
2. перан., каго-што ў што. Дабавіць, уключыць дадаткова.
У. атрад у партызанскае злучэнне.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), без дап. Выпасці ў вялікай колькасці (пра дождж; разм.).
Увечары ўліў такі дождж.
|| незак. уліва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1 і 2 знач.); наз. уліва́нне, -я, н. (паводле 1 знач.).
У. глюкозы (упырскванне).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пераба́віць 1, ‑баўлю, ‑бавіш, ‑бавіць; зак., чаго.
Разм. Дабавіць чаго‑н. больш, чым патрэбна; перадаць лішняе. Перабавіць солі ў суп.
пераба́віць 2, ‑баўлю, ‑бавіш, ‑бавіць; зак., каго-што.
Разм. Пераадольваючы цяжкасці, пераправіць каго‑, што‑н. у іншае месца. Перабавіць абоз цераз брод. □ — Віктар застаўся там, у бараку, — адказаў, падумаўшы, Тарасюк. — Добра было б і яго сюды перабавіць. Тады ўсе былі б у зборы. Трэба пагаварыць з доктарам... С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
приба́вить сов.
1. (добавить) дада́ць, даба́віць;
приба́вить со́ли в суп дада́ць (даба́віць) со́лі ў суп;
2. (увеличить) прыба́віць; павялі́чыць (што);
приба́вить ша́гу прыба́віць кро́ку;
приба́вить зарпла́ту прыба́віць (павялі́чыць) зарпла́ту;
3. (сказать или написать в дополнение) дада́ць;
приба́вить от себя́ дада́ць ад сябе́;
4. (в весе) разг. прыба́віць, прыба́віцца, прыбы́ць;
она́ приба́вила в ве́се не́сколько килогра́ммов яна́ прыба́віла (прыба́вілася, прыбыла́) у вазе́ на не́калькі кілагра́маў;
5. перен. (преувеличить) разг. перабо́льшыць, перавялі́чыць; (приврать) прыхлусі́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
налічы́ць, ‑лічу, ‑лічыш, ‑лічыць; зак.
1. Лічачы, устанавіць колькасць, лік каго‑, чаго‑н. Налічыць пяць рублёў. □ Хворы ў лыжачку палічыў дваццаць кропель, валіў вадою, выпіў і паморшчыўся. Бядуля. Як толькі.. [Сяргей Карага] палічыў «дваццаць адзін», пачуўся другі стрэл, больш густы і моцны. Колас.
2. Лічачы, дабавіць лішнюю суму; пералічыць. Налічыць лішніх два рублі.
3. Вызначыць дабаўку да якой‑н. сумы; прылічыць звыш чаго‑н. Налічыць пяць рублёў пені. Налічыць працэнты на пазыку.
4. Залічыць на чый‑н. рахунак які‑н. від аплаты. Налічыць заработную плату.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)