Наба́т ’трывога, сігнал трывогі’ (БРС). Запазычана з рус. наба́т ’тс’, куды, відаць, трапіла праз цюркскае пасрэдніцтва з араб. nauba ’ахова, змена часу’, мн. л. naubât ’барабаны, у якія б’юць перад дамамі знатных асоб’. Гл. Фасмер, 3, 34.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пацелю́паць, пацялюпаць ’папаласкаць’ (добр., Мат. Гом.). Прыйшлі, відаць, з рус. (паўд., зах.) телепаться ’матляцца, звісаць’ ці з укр. потелепати ’патрэсці’, потелепатися Сцягнуцца, пайсці куды-небудзь’, якія Фасмер (4, 38–39) тлумачыць гукаперайманнем, звязваючы са шлёп, шлёпаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
немаве́дама, прысл. (у спалучэнні са словамі «што», «як», «адкуль», «куды» і пад.).
Невядома, незразумела. Такі адказны момант, а інжынер, якому даручана важнейшая справа, знаходзіцца немаведама дзе. Шыцік. Рыпучыя колы бежанскай фурманкі мелюць жарству дарогі, якая вядзе немаведама куды. Сабаленка. Шафёр немаведама чаму даў сігнал, ды такі рэзкі, што Карл.. ад нечаканасці шарахнуўся ўбок. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
датараба́ніць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; зак., што.
Разм. Дацягнуць, данесці, давалачы што‑н. куды‑н., да якога‑н. месца. Датарабаніць паклажу да воза.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ачапі́ць, ачаплю, ачэпіш, ачэпіць; зак., што.
Акружыць, размясціцца ланцугом вакол каго‑, чаго‑н., закрываючы выхады, перагароджваючы доступ куды‑н., да чаго‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
навадзі́ць, ‑ваджу, ‑водзіш, ‑водзіць; пр. навадзіў, ‑дзіла; зак., каго.
1. Прывесці многа каго‑н. куды‑н.
2. Павадзіць каго‑н. доўгі час.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наско́чваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.
Скаціць адкуль‑н. або куды‑н. у вялікай колькасці. Наскочваць камення з гары. Наскочваць кучу бярвення.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
павыко́чваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Выкаціць адкуль‑н. або куды‑н. усё, многае. Павыкочваць бочкі на вуліцу. Павыкочваць бярвенне з двара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
панахіля́цца, ‑яецца; ‑яемся, ‑яецеся, ‑яюцца; зак.
Нахіліцца, нагнуцца — пра ўсё, многае або ўсіх, многіх. Рэдкае жыта. [Сцёблы] кволыя, паламаліся, панахіляліся куды каторы. Ермаловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прадыскава́ць, ‑кую, ‑ку еш, ‑куе; зак., што.
Апрацаваць дыскавай бараной. [Насця:] — Да раніцы прадыскуем гэты ўчастак, а куды потым пераедзем — не ведаю. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)