тулі́ць, тулю́, ту́ліш, ту́ліць; незак., каго-што.
1. Гарнуць да сябе з ласкай, пяшчотай.
Маці туліла дзяўчынку да грудзей.
2. перан. Быць прытулкам для каго-, чаго-н.
Лес туліў партызан.
Густы зараснік туліў старую хатку.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Ма́ся ў выразе: ма́ся сляпая ’слепавокі’ (Жыв. сл.). З ⁺маця ’той, хто мацае вакол сябе’. Да ма́цаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
улюбі́ць, улюблю, улюбіш, улюбіць; зак., каго-што.
1. Прымусіць каго‑н. пакахаць сябе. Дзяўчына ўлюбіла ў сябе хлопца.
2. Разм. Палюбіць што‑н., захапіцца чым‑н. Я ўлюбіў кнігі з дзяцінства.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
я, мяне́, мне, мяне́, мной (~о́ю), аба мне, займ. асаб. 1 ас. адз.
1. Служыць для абазначэння тым, хто гаворыць, самога сябе.
Я не я і кабыла не мая (прыказка: нічога не ведаю, ні да чаго не маю дачынення).
2. у знач. наз., нескл., н. Ужыв. для абазначэння самога сябе як асобы.
Маё чалавечае «я».
Паказаць сваё «я» [а) поўнасцю выявіць свае якасці, магчымасці, здольнасці;
б) настаяць на сваім].
◊
Вось я цябе (яго, яе, вас, іх)! (разм.) — пагражальны вокрык ці заўвага.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
аблажы́цца, ‑лажуся, ‑ложышся, ‑ложыцца; зак.
1. Аблажыць сябе чым‑н., накласці вакол сябе чаго‑н. Задумаўся Загорын.. Ён аблажыўся кнігамі, часопісамі. Алешка.
2. Пакрыцца чым‑н. па ўсёй паверхні. Неба аблажылася хмарамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
памані́ць, ‑маню, ‑маніш, ‑маніць; зак., каго.
Падазваць да сябе знакам, поглядам і пад.; прывабіць. З хаты выйшаў сівабароды дзед у накінутым на плечы жоўтым кажусе і паманіў Ваську рукою да сябе. Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паўпа́нак, ‑нка, м.
Разм. іран. Той, хто лічыць сябе панам, паводзіць сябе як пан, не маючы на тое падстаў; панскі памагаты. Камандаваў слугамі не пан, а паўпанкі — аконам, цівун, стараста, гайдукі. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ліпаце́ць ’ледзь трымацца на нагах, дрэнна адчуваць сябе’ (Сцяшк. Сл.). Узнікла ў выніку кантамінацыі лексем ліпе́ць і лекаце́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Намяні́цца ’лічыць сябе за роўню з кім-небудзь’ (Гарэц.). Няясна; ці не да мяняцца (гл.), што змяшчае значэнне прыроўнівання?
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
крыклі́вы, -ая, -ае.
1. Які многа, часта крычыць.
Крыклівыя дзеці.
2. Прарэзлівы, гучны, непрыемна рэзкі.
К. голас.
3. перан. Які прымушае звярнуць на сябе ўвагу сваёй стракатасцю, яркасцю.
Крыклівыя афішы.
К. ўбор.
|| наз. крыклі́васць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)