Verbum

кама́нда, -ы, ДМ -дзе, мн. -ы, -ма́нд і -аў, ж.

1. Кароткі вусны загад па ўстаноўленай форме.

Раздалася к.: «Адбой!»

2. Камандаванне якой-н. вайсковай часцю.

Атрад пад чыёй-н. камандай.

3. Атрад, вайсковае падраздзяленне, а таксама часова выдзеленая вайсковая часць спецыяльнага прызначэння.

Сапёрная к.

Пажарная к.

4. Асабовы састаў, экіпаж судна.

К. з 20 чалавек.

5. Спартыўны калектыў.

Футбольная к.

6. Калектыў аднадумцаў.

Працаваць у камандзе.

◊

Далажыць па камандзе — у ваенных: далажыць непасрэднаму начальніку.

Як па камандзе — разам, дружна.

|| прым. кама́ндны, -ая, -ае (да 1, 3—5 знач.).

кало́нія, -і, мн. -і, -ній, ж.

1. Краіна або тэрыторыя, якая знаходзіцца пад уладай замежнай дзяржавы (метраполіі), пазбаўленая палітычнай, эканамічнай і дзяржаўнай самастойнасці.

2. Паселішча выхадцаў, перасяленцаў з другой краіны, вобласці.

Нямецкія калоніі ў Расіі.

3. Згуртаванне землякоў, якія жывуць у чужой краіне, у чужым горадзе.

4. Месца жыхарства асоб, паселеных разам з той або іншай мэтай.

Дзіцячая працоўная к.

5. Сукупнасць арганізмаў, якія жывуць у злучэнні адзін з адным (спец.).

К. мікраарганізмаў.

К. каралаў.

|| прым. каланія́льны, -ая, -ае (да 1 і 5 знач.).

Каланіяльная палітыка.

Каланіяльныя водарасці.

саста́ў, -у, М -е, мн. -ы, -аў, м.

1. Сукупнасць частак, прадметаў, якія складаюць адно цэлае; склад.

Ахарактарызаваць лічэбнікі па саставе.

2. Сукупнасць элементаў, якія ўваходзяць у хімічнае злучэнне рэчыва і пад.; сумесь, раствор.

С. глебы.

С. крыві.

Лекавы с.

3. чаго або які. Сукупнасць людзей, з якіх складаецца які-н. калектыў, арганізацыя (з колькаснага або якаснага боку).

С. выканаўцаў спектакля.

4. Асобы, якія складаюць якую-н. катэгорыю (па родзе службы, прафесіі і пад.).

Камандны с.

Выкладчыцкі с.

Лётны с.

5. Рад счэпленых разам чыгуначных вагонаў; цягнік.

Таварны с.

Пасажырскі с.

дзялі́ць, дзялю́, дзе́ліш, дзе́ліць; дзе́лены; незак.

1. каго-што. Падзяляць на часткі, размяжоўваць.

Д. маёмасць.

Д. на порцыі.

Д. вучняў на групы.

2. што на што. Рабіць арыфметычнае дзеянне дзялення.

Д. адзін лік на другі.

3. што з кім. Аддаваць каму-н. частку чаго-н. свайго для сумеснага карыстання.

Таварышы дзялілі ўсё папалам.

Д. хлеб і соль.

4. перан., што з кім. Перажываць што-н. разам з кім-н.

Д. радасць і гора.

|| зак. падзялі́ць, -дзялю́, -дзе́ліш, -дзе́ліць і раздзялі́ць, -дзялю́, -дзе́ліш, -дзе́ліць; -дзе́лены.

|| наз. дзяле́нне, -я, н. (да 1 і 2 знач.).

ча́стка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж.

1. Пэўная доля чаго-н. цэлага.

Разрэзаць пірог на дзве часткі.

Ч. вучняў займалася ў другую змену.

2. Прадмет як састаўны элемент якога-н. цэлага арганізма, механізма.

Запасныя часткі машын.

Часткі цела.

3. Кампазіцыйны адрэзак, раздзел літаратурнага, музычнага і пад. твора.

Аповесць у дзвюх частках.

Ч. сюіты.

4. Аддзел якой-н. установы, асобная галіна кіравання.

Загадчык навучальнай часткі.

○

Часткі свету — асобныя мацерыкі або вялікія ўчасткі іх тэрыторыі разам з бліжэйшымі да іх астравамі (пра Еўропу, Азію, Афрыку, Аўстралію, Амерыку, Антарктыду).