фламі́нга, нескл., м.
Трапічная і субтрапічная вадзяная птушка з бледна-ружовым апярэннем, доўгай шыяй і высокімі нагамі. На зарослай лілеямі, зацягнутай раскаю водмелі стаяць ружовыя, лірычна маўклівыя фламінга. Брыль.
[Партуг. flamingo.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
юро́к 1, ‑рка, м.
Птушка атрада вераб’іных, якая жыве ў хваёвых лясах Еўропы і Азіі; уюрок.
юро́к 2, ‑рка, м.
Разм. Прыстасаванне для звівання нітак; вірок (у 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Курапа́тка ’дзікая птушка атрада курыных’ (ТСБМ). Укр. куропатка, куропатва, рус. куропатка, куропатва ’тс’, польск. kuropatwa, чэш. koroptev, славац. kuroptwa, в.-луж. kurotwa ’тс’. Паўднёваславянскія мовы паралелей да гэтага слова не ведаюць Рэканструкцыя дае прасл. kuro‑pъty. Першая частка гэтага складанага слова ўзыходзіць да kurъ, kura (гл. кур, кура), другая — да агульнай назвы птушак pъta (гл. птушка). Такім чынам, першаснае значэнне ’птушка, падобная да курыцы’. Падрабязна з улікам апошняй літаратуры гл. Слаўскі, 3, 407–409.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Нырэ́ц, нырец ’скачок у ваду’ (Бяльк., ТСБМ), ’від качкі’ (Грыг., Гарэц.), нырэ́ц, норэ́ц ’скачок у ваду; балотная птушка, чомга’ (ТС), нырэц, нурэ́ц ’вадзяная птушка нур’ (Дразд.), сюды ж нырок‑чубацік ’чэрнець чубатая’ (Інстр. 2). Ад ныра́ць, гл. таксама нор, нурок, нырка 2.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Птуша́тнік ’ястраб’; ’хлапец, што разбурае птушыныя гнёзды’ (Нас.). Рус. смал. птушатник ’драпежная птушка, якая па-люе на іншых птушак, з’ядае птушыныя яйкі’; ’аматар птушак і птушыных яек’. Да птушка (гл.). Матывы намінацыі відавочныя з дэфініцыі значэння, параўн. укр. пташачар ’коршак, Accipiter nisus L.’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
каралёк, ‑лька, м.
1. Разм. Кароль невялікай манархічнай дзяржавы.
2. Невялікая лясная птушка атрада вераб’іных з шаравата-зялёным пер’ем і аранжавым або жоўтым цемем.
3. Сорт апельсіна з чырвонай мякаццю.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Кні́гаўка ’кнігаўка, птушка сямейства сяўцоў’ (ТСБМ, Сл. паўн.-зах., Шат.). Гл. кніга 2.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
верабе́й, -б’я́, мн. -б’і́, -б’ёў, м.
Невялікая птушка атрада вераб’іных з карычнева-шэрым апярэннем, якая жыве пераважна паблізу чалавека.
◊
Стрэляны або стары верабей — вопытны, бывалы чалавек.
|| памянш. верабе́йка, -і, мн. -і, -аў, м.
|| прым. вераб’і́ны, -ая, -ае.
Вераб’іная ноч (кароткая летняя ноч, а таксама ноч з бесперапыннай навальніцай і зарніцамі).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пы́рхаць I несов. порха́ть;
пту́шка ~хае — пти́чка порха́ет
пы́рхаць II несов., прям., перен. фы́ркать;
ко́ні ~хаюць — ло́шади фы́ркают;
п. ад сме́ху — фы́ркать от сме́ха
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ке́нар ’канарэйка-самец’ (ТСБМ). Да канарэйка (а > е пад націскам) ’птушка з Канарскіх астравоў’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)