землеўпара́дкаванне, ‑я, н.
Сістэма мерапрыемстваў, якія паляпшаюць землекарыстанне. Сацыялістычнае землеўпарадкаванне. □ — Пра землеўпарадкаванне што чуваць? — Пішуць, што на пасёлкі людзі ідуць. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
парубе́нь, ‑бня, м.
Абл. Жэрдка для прыціскання сена, саломы або снапоў на возе. Пад бок лучыў парубень, цвёрды, слізкі — чуваць рукой. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
булькаце́ць, ‑коча; незак.
Тое, што і булькатаць. І чуваць было, як пералівалася ў нагах грузкая гразь, булькацела дзесьці блізка, блізка вада. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жва́ка, ‑і, ДМ жвацы, ж.
Разм. Тое, што і жвачка. Карова больш не стукала, было чуваць, як яна жве жваку. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заля́скаць, ‑ае; зак.
Пачаць ляскаць. // Ляснуць, праляскаць. Чалавек, адчуўшы небяспеку, кінуўся да стажка. Чуваць было, як там ён заляскаў затворам вінтоўкі. Федасеенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ту́ркаўка, ‑і, ДМ ‑каўцы; Р мн. ‑кавак; ж.
Птушка атрада галубоў з бурым апярэннем без металічнага бляску. Чуваць буркатанне туркавак. «Беларусь».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
По́чут: і по́чуту няма ’нічога не чуваць пра каго-, што-небудзь’, ’слых пра каго-небудзь’, ’чутка, вестка’ (ТСБМ, Сцяшк. Сл., Шат.), почу́тка ’чутка’ (ТС), по́чат ’дух’ (дзярж., Сл. ПЗБ), ’след, знак’ (Сцяшк. Сл.). Утвораны ад пачу́ць (гл.), якое з *po‑čuti, як по́гляд, по́зірк.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сёрбанне, ‑я, н.
Разм. Дзеянне паводле знач. дзеясл. сёрбаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Стала чуваць нечае сапенне, потым сёрбанне з лыжкі. Ермаловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ *Нячві́да, нечвіда ’непрыгожая жанчына або дзяўчына’ (ТС), нычвэда ’нікчэмнасць’ (Клім.), сюды ж нечвідны ’непрыгожы’ (ТС), укр. нічвидний ’тс’. Магчыма, зыходную форму дэманструе нічувідны ’неверагодны, нечуваны, рэдкі’ (Крыў., Дзіс.), што ўзыходзіць да чуць, чуваць (гл.); відаць, не звязана з чвідкі ’шустры, бойкі’ (ТС), што ўзыходзяць да швидкі (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бзы́нкаць, ‑ае; незак.
Разм. Тое, што і бзыкаць (пра насякомых). З паўгадзіны ў хаце было так ціха, што чуваць было, як бзынкалі мухі. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)