чува́ць

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Крыніцы: krapivabr2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

чува́ць, у форме інф. і ў знач. вык.

1. Можна чуць, чуецца.

Ч., як дождж барабаніць у шыбы.

2. Ёсць звесткі пра каго-, што-н. (разм.).

Што ч. на свеце? Бацька не вярнуўся з вайны, і нічога не чуваць пра яго.

3. Успрымацца органамі пачуццяў.

Ч. пах дыму.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

чува́ць несов.

1. в знач. безл. сказ. слы́шно;

адсю́ль мне нічо́га не ч. — отсю́да мне ничего́ не слы́шно;

2. (ощущаться, чувствоваться) слы́шаться;

чува́ць пах кве́так — слы́шится за́пах цвето́в;

3. в знач. вводн. сл. слы́шно; говоря́т;

◊ ві́дам не віда́ць, слы́хам не ч. — погов. ви́дом не вида́ть, слы́хом не слыха́ть; не ви́дано, не слы́хано

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

чува́ць, у форме інф., у знач. вык.

1. Можна чуць. Добра чуваць быў натужны шум матора. Мележ. Цішыня ў скверы, акрамя птушыных галасоў, нічога не чуваць. Кулакоўскі.

2. Разм. Ёсць звесткі пра каго‑, што‑н. [Я. Сегень:] — Нічога пра .. [сына Нахлябіча] нідзе не чуваць. Чорны. — Як там, скажыце, — пажылы невялікі чалавек паказваецца з гумна і, згортваючы вяроўку, падыходзіць да нас, — як там, вы ж лепш ведаеце палітыку гэну, з вайною, скажыце, нічога не чуваць? Скрыган.

3. Адчуваць, адчувацца; успрымацца. У хаце чуваць дым ад махоркі. Відаць пасля, як ён цягнецца адразу ў печ у чалеснік. Пташнікаў. За спакойным тонам пісьма чуваць вялікае хваляванне, можа, нават гора. Дамашэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

по́чут, -у, м.

У выразе: і почуту няма — нічога не чуваць (пра каго-, што-н.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

слы́шно

1. безл., в знач. сказ. чува́ць, чу́тна, чутно́;

2. в знач. вводн. сл., разг. чува́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ніадку́ль, прысл.

Ні з якога месца, ні з якога боку.

Н. няма звестак.

Н. не чуваць галасоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сос², -у, м. (разм.).

Нікацінавая смала, якая збіраецца пасля курэння ў цыбуку люлькі.

Ён прапах сосам, што за паўвярсты чуваць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

нячу́тны, -ая, -ае.

Такі, што не робіць шуму; якога не чуваць зусім, вельмі ціхі.

Прайсці нячутнымі крокамі.

|| наз. нячу́тнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ціш і ці́ша, -ы, ж.

1. Адсутнасць гукаў, шуму; спакой, цішыня.

У начной цішы чуваць далёкія выстралы.

2. Ціхае, бязветранае надвор’е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)