фінціклю́шка, -і, ДМ -шцы, мн. -і, -шак, ж. (разм.).
1. Цацка, забаўка, таннае ўпрыгожанне.
Уставіць пакой усякімі фінціклюшкамі.
2. звычайна мн. Несур’ёзныя, пустыя ўчынкі, словы.
Усё гэта далёкія ад справы фінціклюшкі.
3. Пра пустую, легкадумную жанчыну, якая думае толькі пра шыкоўнае ўбранне.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Вурзґаўка ’дзіцячая цацка, буркаўка’ (в.-дзвін., Шатал.), ву́рзгалка ’тс’ (КСП). Ад ву́рзґаць ’утвараць гук, падобны на гудзенне’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ля́лька, -і, ДМ -льцы, мн. -і, -лек, ж.
1. Дзіцячая цацка ў выглядзе фігуркі чалавека, а таксама макет фігуры чалавека ці жывёлы для тэатральных прадстаўленняў.
2. Пра каго-, што-н. вельмі прыгожае, прывабнае (разм.).
|| памянш. ля́лечка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.
|| прым. ля́лечны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ца́ца, -ы, мн. -ы, цац, ж. (разм.).
1. Рэч, якая служыць для забаўляння дзяцей; цацка.
2. Пра спакойнае, паслухмянае дзіця.
Ц.-хлопчык, слухае маму.
3. Пра таго, хто важнічае, мае вялікія прэтэнзіі (неадабр.).
О, гэта добрая ц.!
◊
Цаца-цаца, ды ў кішэнь (разм.) — пра таго, хто не праміне ўзяць чужое.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Мі́шка (разм.) ’мядзведзь’, ’дзіцячая цацка’ (ТСБМ), рус. Ми́шка, Мишу́ха ’мядзведзь’. Табуістычная назва мядзведзя ад імя ўласнага Міхаіл (Брандт, РФВ, 7, 61; Фасмер, 2, 631).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кара́блік, ‑а, м.
1. Памянш.-ласк. да карабель.
2. Самаробная дзіцячая цацка з паперы, кары дрэва і інш., па форме падобная на карабель. Пускаць караблікі. □ Марат сядзеў у сваім любімым кутку на канапе і.. старанна майстраваў ножыкам караблік. Пятніцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
павырабля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак., што.
Вырабіць усё, многае. Павырабляць усе скуры. Павырабляць свае нормы. Павырабляць вугальныя разрэзы. Павырабляць у гразь усё адзенне. □ [Варанковіч:] — Ты думаеш, мне гэты перамер цацка вялікая?.. Павыраблялі зямлю, паўгнойвалі, а гэта зноў пачынаецца нанава. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ваўчо́к ’дзіцячая цацка’ (БРС). Рус. волчо́к ’тс’ (з XVI–XVII стст.?). Ад волк, воўк (цацка выдае гукі, нібы выццё); параўн. і чэш. назву гэтай цацкі vlk (Шанскі, 1, В, 153; гл. таксама Фасмер, 1, 346–347, які прыводзіць як паралель лат. vilks ’воўк’ у назвах розных інструментаў і ўказвае, што і ў ням. мове розныя інструменты носяць назву ’воўк’). Менш пераконвае Гараеў, 54 (гл. і Праабражэнскі, 1, 94): сувязь з дзеясловам волочиться. У бел. мове ваўчок, відавочна, запазычанне з рус.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Бу́рбылка дзіцячая цацка’ (Бяльк.): «у костцы свідруецца дзірка, у якую зацягваюць нітку…, костка круціцца, гудзе, бурчыць». Бясспрэчна, звязана з бу́рбалка ’пухір, бурбалка’, запазычанага з літ. мовы (або ж самастойнага, гукапераймальнага паходжання).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
свісту́лька, ‑і, ДМ ‑льцы; Р мн. ‑лек; ж.
Невялікі свісток, зроблены з саломы, травы і пад.; пішчалка. На стале лугавіну гартаем, Ні травінкі марна не знішчылі: На свістульку прыдасца вунь тая, А вось гэтая пойдзе на пішчык. Зуёнак. // Дзіцячая цацка-свісток.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)