◎ Пераста́ча, трэстамі ’перахват’ (саліг., Нар. словатв.), рус. пск., цвяр. перестачиться ’супраціўляцца, упірацца’. Да пера- і стачыць (гл.) ці пера і стаць (< -statja).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Няста́ча ’недахоп, адсутнасць чаго-небудзь’ (ТСБМ), няста́так (нестатокъ) ’тс’ (Нас., Сл. ПЗБ), неста́тачны (нестаточный) ’недастатковы; нязбыўны’ (Нас.). Да стачыць ’быць дастатковым’, статак (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
насто́чваць сов. (во множестве)
1. стача́ть; сшить;
2. срасти́ть; связа́ть;
1, 2 см. стачы́ць III
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сто́чваць I несов.
1. (снимать неровности токарным инструментом) ста́чивать;
2. (делать тоньше путём точки) ста́чивать; иста́чивать;
1, 2 см. стачы́ць I
сто́чваць II несов. (о червях и т.п.) иста́чивать; см. стачы́ць II
сто́чваць III несов.
1. (соединять швом) ста́чивать, сшива́ть;
2. (соединяя, удлинять) сра́щивать; (верёвку и т.п. — ещё) свя́зывать;
1, 2 см. стачы́ць III
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
напа́рстак, ‑тка, м.
Маленькі каўпачок, які надзяваецца на палец пры шыцці, каб не ўкалоць іголкай. [Арына].. знайшла ў шуфлядцы напарстак і пачала цыраваць. Карпаў. Тыдні праз тры я ўжо ўмеў шыць з напарсткам, умеў стачыць дзве полкі саматканага сукна. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
*Сцёк, стёкы ’не з галавой (пра становішча ў вадзе)’: тут шчэ стёкы (пін., Нар. лекс.). Відаць, да ста́чыць ’быць дастатковым’ (гл.) або да сцекці́ ’дастаць, абхапіць’ (гл. сцякаць), параўн.: я тут нэ стэчу, тут тчэ нэ сцёкы (там жа).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
изъе́сть сов.
1. з’е́сці, пае́сці; (источить — ещё) стачы́ць, патачы́ць;
2. (искусать) разг. скуса́ць, пакуса́ць;
3. (о едких веществах) раз’е́сці, мног. параз’яда́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сточи́ть сов.
1. (снять неровности токарным инструментом) стачы́ць, мног. пасто́чваць;
2. (сделать тонким, узким в результате долгого употребления) зрэ́заць, мног. пазраза́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Наста́рчыцца ’назапасіцца, старанна ўдосталь нарыхтаваць чаго-небудзь’ (Нас., Сцяшк. Сл.), укр. настарчити ’прыпасці, даставіць удосталь’. Відаць, запазычана з польск. nastarczyć (się) ’успець дастаць што-небудзь; задаволіць патрэбу’, ад starczyć ’зрабіць дастатковым’ (гл. старчыць), што паводле Брукнера (514), з першапачатковага statczyć (да *stati, параўн. даститак, дастатковы і пад.), гл. стачыць ’быць дастатковым’; параўн. настичыцца ’набрацца’ (Юрч.), укр. настачитися ’назапасіцца’ рус. настачиться ’запасціся чым-небудзь у дастатковай колькасці’ і г. д.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ста́чына ‘складчына’ (ТС). Відаць, да ста́чьщь (гл.); менш верагодна ад стачы́ць ‘злучыць, прылучыць’, што да тачыць ‘далучаць’, гл.
Стачы́на ‘жывёліна ў статку’ (ТС), ‘усё хатняе рыззё, гаспадарчае начынне і рабочая жывёла’ (дзісн., Яшк. Мясц.), ‘хатняя жывёла без птушкі, сабак і катоў’ (Нік. Очерки), статчы́на ‘адна асобная жывёліна’ (Ласт.), стачы́ніна ‘тс’ (Касп.). Утворана ад статак (гл.) або ад прасл. дыял. *stoka ‘набытак; маёмасць; жывёла’ (Коннава, ОЛА, Исследов., 1972, 88–89), паводле Скока (3, 450), поствербальнага ўтварэння ў паўднёваславянскіх мовах ад дзеяслова тыпу серб.-харв. steći ‘здабыць, атрымаць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)