стачы́ць

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. стачу́ сто́чым
2-я ас. сто́чыш сто́чыце
3-я ас. сто́чыць сто́чаць
Прошлы час
м. стачы́ў стачы́лі
ж. стачы́ла
н. стачы́ла
Загадны лад
2-я ас. стачы́ стачы́це
Дзеепрыслоўе
прош. час стачы́ўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

стачы́ць³, стачу́, сто́чыш, сто́чыць; сто́чаны; зак., што.

1. Злучыць швом.

С. дзве полкі.

2. Звязаўшы канцы, зрабіць даўжэйшым.

С. вяроўку.

3. Змацаваць зваркай (спец.).

С. трубы.

|| незак. сто́чваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. сто́чванне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

стачы́ць², 1 і 2 ас. не ўжыв., сто́чыць; сто́чаны; зак., што.

1. Грызучы, рыючы, пабіць на дзіркі, пашкодзіць, зрабіць непрыгодным.

Крот стачыў агарод.

2. перан. Падарваць сілы, здароўе (пра хваробу, перажыванні).

Адзінота і сум стачылі чалавека.

|| незак. сто́чваць, -ае.

|| наз. сто́чванне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

стачы́ць¹, стачу́, сто́чыш, сто́чыць; сто́чаны; зак., што.

1. Зняць верхні слой або няроўнасці на чым-н.

С. няроўнасці на метале.

2. Зрабіць вельмі тонкім, вузкім у выніку тачэння.

С. нож.

Сточаныя нажніцы.

|| незак. сто́чваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. сто́чка, -і, ДМ -чцы, ж. (да 1 знач.) і сто́чванне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

стачы́ць I сов.

1. (снять неровности токарным инструментом) сточи́ть;

с. рубе́ц — сточи́ть рубе́ц;

2. (сделать тоньше путём точки) сточи́ть; (многокр. точкой — ещё) источи́ть;

с. брусо́к — сточи́ть (источи́ть) брусо́к

стачы́ць II сов. (изъесть, продырявливая) источи́ть;

жучо́к ~чы́ў мэ́блю — жучо́к источи́л ме́бель

стачы́ць III сов.

1. (соединить швом) стача́ть, сшить;

с. дзве по́лкі — стача́ть (сшить) два поло́тнища;

2. (соединив, удлинить) срасти́ть; (верёвку и т.п. — ещё) связа́ть;

с. тру́бы — срасти́ть тру́бы;

◊ с. канцы́ з канца́мі — свести́ концы́ с конца́ми

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

стачы́ць ​1, стачу, сточыш, сточыць; зак., што.

1. Зняць верхні слой чаго‑н. або няроўнасці на чым‑н. Стачыць зазубіну на нажы.

2. Зрабіць вельмі тонкім, вузкім у выніку тачэння. Стачыць нажніцы.

стачы́ць ​2, сточыць; зак., каго-што.

Прагрызці, пабіць у дзіркі, зрабіць непрыгодным. Крот стачыў луг. □ Чэрві стачылі дзічкі,.. яны сыпаліся зверху на мяжу, як з кошыка. Пташнікаў. // перан. Падарваць сілы, здароўе (пра хваробу, перажыванні і пад.). Ці то збалелася Вольчына душа, стачылі яе адзінота і сум, а можа пераканаў гарачы шэпт Арыны, але без доўгіх угавораў пагадзілася яна перабрацца да свякрухі. Б. Стральцоў. Разам .. [Міхась і Зося] гэтак, рука ў руку, прайшлі б, відаць, і ўсё жыццё, калі б Зосіных грудзей не стачылі ў астрозе сухоты. Сабаленка.

стачы́ць ​3, стачу, сточыш, сточыць; зак., што.

1. Злучыць шыццём. Стачыць дзве полкі.

2. Зрабіць даўжэйшым, звязаўшы канцы. Стачыць два шнуры.

3. Спец. Злучыць, змацаваць пры дапамозе зваркі (лісты жалеза і пад.). Стачыць трубы.

•••

Стачыць канцы з канцамі — тое, што і звесці канцы з канцамі (гл. звесці).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

стачы́ць ábschleifen* vt

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Ста́чыць ‘задавальняць’ (Ласт.), ‘быць дастатковым’ (ТС), ста́ча ‘дастатак’ (Сл. рэг. лекс.). Рус. зах., паўд. ста́чить ‘хапаць, быць дастатковым’, польск. starczyć (з XV ст.), ст.-польск. staczyć, чэш. stačit, славац. stačiť ‘тс’. Паўн.-прасл. *statъčiti ‘быць дастатковым’ утворана ад прасл. *statъkъ ‘статак’ (Брукнер, 514; Фасмер, 3, 749; Голуб-Копечны, 348; Борысь, 575).

Стачы́ць ‘сцэджваць, зліваць рэшткі’, сто́чваць ‘тс’ (Нас.). Гл. тачыць 3 ‘ліць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

сто́чванне¹ гл. стачыць¹.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сто́чванне² гл. стачыць².

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)