касцяне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; незак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Ператварацца ў косць, станавіцца косцю.
Рогі ў цяляці касцянеюць.
2. перан. Станавіцца нерухомым, дзеравянець ад холаду.
Ногі пачынаюць к. ад холаду.
|| зак. закасцяне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е і акасцяне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мінералізава́цца, ‑зуецца; зак. і незак.
Спец.
1. Ператварыцца (ператварацца) у мінеральныя злучэнні (аб арганічных рэчывах).
2. Насыціцца (насычацца) мінеральнымі солямі.
3. толькі незак. Зал. да мінералізаваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
папяле́ць, ‑ее; незак.
1. Разм. Ператварацца ў попел. Сам горад папялеў у агні. Баранавых.
2. Набываць колер попелу. Ужо і зоры ночы позняга лета папялець сталі. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Скі́дзень ‘пярэварацень’ (Нас., Байк. і Некр.). Польск. дыял. skidzień ‘ваўкалака’. Ад скіда́цца ‘прымаць іншы выгляд’, ‘ператварацца, пераварочвацца ў ведзьму’ (Нас., Байк. і Некр., ТС), да кідаць (гл.). Параўн. скі́нуцца (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вырожда́ться несов.
1. выраджа́цца; (вымирать) зво́дзіцца, выміра́ць;
2. (превращаться во что-л. худшее) ператвара́цца;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Раздрахце́ць ’растаўсцець’ (Сцяшк.), раздрахце́цца ’распаўнець, растлусцець’ (Юрч. СНЛ). Ад незафіксаванага *драхцець, якое да прасл. *drъgъtěti (гл. ЭССЯ, 5, 138), параўн. укр. дригти́ти ’ператварацца ў жэлепадобнае рэчыва, дрыжаць як студзень’. Гл. дрыгацець.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
касцяне́ць, ‑ее; незак.
Ператварацца ў косць, станавіцца косцю. Рогі касцянеюць. Храсткі касцянеюць. // перан. Крэпнуць, дзеравянець ад холаду. Нібы ў клешчы, браў мароз у свае абдымкі .. [Надзіна] худзенькае цела. Ногі ўжо пачыналі касцянець. Бураўкін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
канкрэ́тны, ‑ая, ‑ае.
Які рэальна існуе, дакладны, прадметна акрэслены; проціл. абстрактны, адцягнены. Канкрэтная прапанова. Канкрэтныя ўмовы. □ Ніколі не думала Ірына, што сказаныя ёю цяпер гэтыя словы праз нейкі час ператварацца ў вельмі канкрэтную для яе справу, стануць як бы праграмай. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
смала́, -ы́, мн. смо́лы, смол, ж.
1. Ліпкі, здольны зацвердзяваць сок хваёвых і некаторых іншых раслін.
Яловая с.
2. перан. Прыставала, той, хто ліпне, прыстае да каго-н. (разм.).
Прыстаў як с.
○
Сінтэтычныя смолы — сінтэтычныя палімеры, здольныя пры перапрацоўцы ў выніку ацвярдзення ператварацца ў няплаўкія і нерастваральныя рэчывы.
|| ласк. смо́лка, -і, ДМ -лцы, ж. (да 1 знач.).
|| прым. смаляны́, -а́я, -о́е.
С. завод.
Смаляныя шпалы (апрацаваныя смалой).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
камячы́цца, ‑мечыцца і каме́чыцца, ‑мечыцца; незак.
1. Мець уласцівасць рабіцца мятым, ператварацца ў камякі. Папера лёгка камечыцца.
2. Збірацца ў складкі, маршчыны; мяцца. [Манька] глянула ў акно і, спяшаючыся, пачала адколваць з валасоў вянок і сцягваць цераз галаву сукенку, не зважаючы, што яна камечыцца. Крапіва.
3. Зал. да камячыць, камечыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)