гуллі́васць, ‑і, ж.
Уласцівасць гуллівага. Калі гатова была наладзіцца зноў атмасфера бурнай весялосці, бесклапотнай гуллівасці, гарэзлівасці, нехта ўвайшоў у пакой, абвясціў: — У горадзе пажар! Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пералётны, ‑ая, ‑ае.
Які адлятае на зіму ў вырай (пра птушак). Пералётныя птушкі. // перан. Які імкліва перамяшчаецца. Да пералётнага святла ракет далучыўся пажар эшалона. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
затушы́ць сов., прям., перен. потуши́ть, затуши́ть, погаси́ть, загаси́ть; (свечу, лампу — ещё) заду́ть;
з. пажа́р — затуши́ть пожа́р
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
утушы́ць I сов. (огонь) потуши́ть, погаси́ть;
у. пажа́р — потуши́ть (погаси́ть) пожа́р
утушы́ць II сов., кул. утуши́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пагарэ́лец, ‑льца, м.
Той, у каго пажар знішчыў дом і маёмасць. З апушчанымі галовамі шукалі пагарэльцы сваё дабро. Гартны. [Макар Кузьміч:] — Парашылі калектывам будаваць дамы ўсім пагарэльцам. Краўчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пал ’страсць, заўзятасць’; абл. ’павышаная тэмпература цела пры хваробе; гарачка’ (ТСБМ), ’спёка’ (Касп.), ’гарачка’ (Сл. ПЗБ, Мат. Гом.). Рус. пал ’стэпавы, лясны пажар’. Бязафіксны дэрыват ад паліць (гл.) (Фасмер, 3, 190).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пава́льны, ‑ая, ‑ае.
Які ахоплівае ўсіх, многіх; пагалоўны. Павальныя вобыскі. □ [Міхась:] — Пасля нашага знаёмства пачаліся павальныя арышты. Хведаровіч. Пачаўся самы страшны — верхавы, ці так званы павальны пажар. Гавеман.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Га́ры ’выгаралае месца на тарфяным балоце; пажарышча’ (Яшкін). Параўн. рус. гарь ’лясны пажар, выгаралае месца’, га́ря ’тс’. Да *garь (*gorěti). Параўн. прасл. *garь у розных значэннях у Трубачова, Эт. сл., 6, 102–103.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пажа́рыска, пажарыско, пажирынско ’пажарышча’ (Сл. ПЗБ), пожаріско ’тс’ (Талстой, Георг, терм., 198, палес.). Дэрыват ад пажар, пажарны з суф. ‑isko; дадзеная словаўтв. мадэль прымыкае да зах.-слав. утварэнняў лакальных назваў на ‑isko (параўн. пажарышча).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вы́каціць, -качу, -каціш, -каціць; -качаны; зак.
1. што. Коцячы, перамясціць, выдаліць.
В. бочку з падвала.
В. калёсы на двор.
2. Хутка выехаць адкуль-н. (разм.).
На плошчу выкаціў аўтобус.
3. перан., асаб. і безас. Знішчыць агнём (разм.).
Пажар выкаціў палавіну вёскі.
◊
Выкаціць бельмы (разм., груб.) — вытарашчыць вочы.
|| незак. выко́чваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)