маркіта́нт, ‑а, М ‑нце, м.
Дробны гандляр харчовымі прыпасамі і прадметамі салдацкага ўжытку пры арміі ў 18–19 стст.
[Ням. Marketender.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Клочэні́к 1 ’вандроўны гандляр, мяняла, анучнік’ (ТС). Гл. клок.
◎ Клочэні́к 2 ’пража з адходаў ільну’ (ТС). Гл. клок.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
шы́бер 1, ‑а, м.
Спец. Засаўка, засланка ў дымаходах заводскіх пячэй, нацельных установак, у газаправодах і пад.
[Ням. Schieber.]
шы́бер 2, ‑а, м.
У капіталістычных краінах — буйны гандляр.
[Ням. Schieber.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
закасне́лы, ‑ая, ‑ае.
Які закаснеў, зрабіўся косным; закаранелы. Пісьменнік востра высмейваў п’янства, забабоны, адсталыя людскія звычаі, закаснелыя традыцыі старога быту. Казека. // Непапраўны, непадатлівы да змен. Закаснелы гандляр.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чума́к, ‑а, м.
Уст. На Украіне ў 15–19 стст. — вазак і гандляр, які перавозіў на валах соль, рыбу і іншыя тавары. Стары Гарпішчанка ўспамінае сваіх прадзедаў-чумакоў. Юрэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
алты́нщик презр. (торгаш) гандля́р, -ра́ м.; (лавочник) кра́мнік, -ка м.; (скупец) скна́ра, -ры м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нэ́пман, ‑а, м.
Разм. Гандляр, прадпрыемец першага перыяду нэпа. Мы прайшлі гэты шлях.. Прайшлі яго, скідваючы з дарогі ўсіх і ўсякіх ворагаў: кулакоў, нэпманаў.. і ўсіх падонкаў класавага ворага. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
марадзёр, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Той, хто грабіць забітых і раненых на полі бою і займаецца грабяжом насельніцтва ў месцах катастроф.
Барацьба з марадзёрамі.
2. перан. Гандляр-спекулянт, які прадае што-н. па непамерна высокіх цэнах (разм.).
|| ж. марадзёрка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак.
|| прым. марадзёрскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Вэ́нгра ’венгерац’ (Шат.). Кантэкст: «Па сяле ходзіць вэнгра з лякарствамі». Таму можна меркаваць, што гэта слова мела таксама значэнне ’вандроўны гандляр’. Параўн. рус. венге́рец, венгр ’венгерац’, а таксама ’бродячий торговец, продававший по городам и поместьям товары и лекарства, по происхождению главным образом словак из Венгрии’ (Фасмер, 1, 290, са спасылкай на Мельнікава–Пячэрскага). З польск. węgier ’венгерац’ (гл. Фасмер, там жа). Гл. таксама дадаткі Трубачова (там літ-ра адносна венгерец ’гандляр’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прыва́тнік, ‑а, м.
Разм. Прыветны прадпрыемец, гандляр. Гэта азначае, што бераг належыць прыватніку, і калі ты хочаш тут адпачыць або выкупацца — звярніся да гаспадара, ён за пэўную плату дазволіць табе гэта зрабіць. Новікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)