взяться в разн. знач. узя́цца, мног. пабра́цца; (добровольно — ещё) падрадзі́цца;
взяться за́ руки узя́цца (пабра́цца) за ру́кі;
взяться за дверну́ю ру́чку узя́цца за дзвярну́ю ру́чку;
взяться за перо́ узя́цца за пяро́;
взяться за рабо́ту узя́цца за рабо́ту;
он взялся вы́полнить зада́ние досро́чно ён узя́ўся (падрадзі́ўся) вы́канаць зада́нне датэрміно́ва;
отку́да у него́ си́лы взяли́сь? адку́ль у яго́ сі́лы ўзялі́ся?;
взяться за кого́ узя́цца за каго́;
◊
отку́да ни возьми́сь ні адсю́ль, ні адту́ль;
взяться за ум узя́цца за ро́зум;
взяться за го́лову узя́цца (схапі́цца) за галаву́;
взялся за гуж, не говори́, что не дюж посл. узя́ўся за гуж, не кажы́, што не дуж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дру́жны, -ая, -ае.
1. Звязаны дружбай, узаемнай дапамогай, выручкай.
Д. калектыў.
Дружная сям’я.
2. Які адбываецца адначасова, сумесна, бурна.
Д. смех.
Дружныя апладысменты.
Дружная вясна.
Дружна (прысл.) узяцца за работу.
|| наз. дру́жнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
приня́ться
1. (взяться) узя́цца; (начать) пача́ць, распача́ць;
приня́ться за рабо́ту узя́цца за рабо́ту (пача́ць, распача́ць рабо́ту);
2. (привиться) прыня́цца;
ро́зы приняли́сь ру́жы прынялі́ся.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Пачопісты ’спрытны’ (гродз., Сл. ПЗБ). Відаць, семантычна аформлена пад уплывам польск. poczepić się ’(з энтузіязмам) узяцца рабіць што-н.’
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
падысці́, падыду́, пады́дзеш, пады́дзе; падышо́ў, -шла́, -ло́; падыдзі́; зак.
1. Ідучы, наблізіцца.
П. да дзвярэй.
Дарога падышла да садоў (перан.).
2. Узяцца за чарговую справу.
П. да вывучэння дробаў.
3. перан. Паставіцца пэўным чынам да каго-, чаго-н., узяцца за што-н., маючы пэўны пункт гледжання.
Ён умее п. да чалавека.
Крытычна п. да меркаванняў аўтара.
4. Аказацца прыдатным, зручным, прымальным для каго-, чаго-н., адпавядаць каму-, чаму-н.
Гэты касцюм мне не падышоў.
Ён не падыдзе на такую работу.
|| незак. падыхо́дзіць, -о́джу, -о́дзіш, -о́дзіць.
|| наз. падыхо́д, -у, М -дзе (да 1—3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
учубкі́: узя́цца ўчубкі́ а) вцепи́ться друг в дру́га; б) перен. схвати́ться (в споре и т.п.)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сява́лка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.
Тое, што і сявенька. Ралля падсохла, мяккай стала воўнай, Ужо час узяцца за сявалку. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Падручы́цца ’даць згоду зрабіць што-н., узяцца за якую-н. работу для каго-н’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ, Жд. 2), падруча́цца ’дамаўляцца, наймацца’ (ТС). Да рука́, зару́ка (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прыня́цца, прыму́ся, пры́мешся, пры́мецца; прыня́ўся, -няла́ся, -ло́ся; прымі́ся; зак.
1. за што і з інф. Пачаць што-н. рабіць, узяцца за што-н.
Л. за справу.
П. пісаць заяву.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пусціць карані, прыжыцца.
Прышчэпак прыняўся.
|| незак. прыма́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
распача́ць, -чну́, -чне́ш, -чне́; -чнём, -чняце́, -чну́ць; -ча́ў, -чала́, -ло́; -чні́; -ча́ты; зак., што.
1. Акгыўна прыступіць да ажыццяўлення чаго-н.; узяцца за якую-н. справу.
Р. будаўніцтва.
2. Пачаць карыстацца чым-н., ужываць што-н.
Р. каробку цукерак.
|| незак. распачына́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. распачына́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)