грубе́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; незак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Станавіцца грубым, страчваць мяккасць.
Голас грубее.
Рукі грубеюць.
2. Траціць далікатнасць, станавіцца менш культурным.
|| зак. агрубе́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е, загрубе́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е і пагрубе́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вя́нуць, -ну, -неш, -не; вя́нуў і вяў, вя́нула і вя́ла; вянь; незак.
Страчваць свежасць, сохнуць.
Лісце вяне.
◊
Вушы вянуць (разм.) — нельга, не хочацца слухаць (што-н. бязглуздае, хлуслівае, непрыстойнае).
|| зак. звя́нуць, -ну, -неш, -не; звянь і завя́нуць, -ну, -неш, -не; завя́нь.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вя́нуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; пр. вянуў і вяў, вянула і вяла; незак.
1. Страчваць свежасць (пра расліны). Прыпякала сонца, і яркая зелень знікала, трава бляднела, вяла ўвачавідкі. Васілевіч.
2. перан. Страчваць здароўе, сілу, бадзёрасць. [Муж Палікарпаўны] вянуў на вачах і ў дзень, калі Марыне споўнілася пятнаццаць год, памёр. Шахавец.
•••
Вушы вянуць гл. вуха.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дурне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.
Разм. Страчваць разумовыя здольнасці, станавіцца дурным. А стары ўжо, бач, дурнее, Як за семдзесят залез. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дзеравяне́ць, -не́ю, -не́еш, -не́е; незак.
1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Набываць цвёрдасць, уласцівую дрэву.
Сцябло расце і дзеравянее.
2. Страчваць адчувальнасць, дранцвець.
Ногі дзеравянеюць ад холаду.
|| зак. адзеравяне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е, задзеравяне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е і здзеравяне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дэзарыентава́цца, ‑туюся, ‑туешся, ‑туецца; зак. і незак.
1. Страціць (страчваць) правільную арыентацыю, правільнае ўяўленне аб часе і прасторы.
2. толькі незак. Зал. да дэзарыентаваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тра́тить несов.
1. тра́ціць, стра́чваць; (напрасно) тра́ціць; марнава́ць;
2. (издерживать) тра́ціць, выдаткава́ць; выдатко́ўваць, расхо́даваць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
лиша́ться
1. стра́чваць, тра́ціць (каго, што), застава́цца (без каго, чаго); см. лиши́ться;
2. страд. пазбаўля́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дранцве́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.
Дзеравянець, нямець, страчваць адчувальнасць. Ад холаду дранцвелі рукі і ногі, але ..[Эдазі] плыў і плыў уперад. Каваль. Шкада было матораў гэтых машын, шкада было шафёраў, рукі якіх дранцвелі ад напружання. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дубяне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.
1. Мерзнучы, страчваць рухомасць, адчувальнасць. Прабіраў мароз. Дубянелі рукі і ногі, трэслася ўсё цела ад холаду. Капыловіч.
2. Зацвердзяваць, карчанець (пра труп). — Праз паўгадзіны [жывец] дубянее, а нежывога шчупак не бярэ. Ляўданскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)