расі́ць, рашу, росіш, росіць; незак., што.
Разм. Мачыць расою. Высокі густы бульбоўнік блытаўся ў нагах, расіў адзенне. Сачанка. // Пакрываць кроплямі (слёз, крыві). Канец бядзе, Нудзе І гору, — Не росяць вейкаў кроплі слёз. Бялевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
слёзацячэ́нне, ‑я, н.
Павышанае выдзяленне слёз пры розных хваробах або раздражненні вачэй.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
руча́й, -я́, мн. -і́, -ёў, м.
Невялікі натуральны вадзяны паток, які цячэ струменем.
Горны р.
Бягуць вясеннія ручаі.
Ручаі слёз (перан.).
|| памянш. ручаёк, -чайка́, мн. -чайкі́, -чайко́ў, м.; прым. ручайко́вы, -ая, -ае.
|| прым. ручаёвы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
запла́каны, ‑ая, ‑ае.
Са слядамі слёз, распухлы, пачырванелы ад плачу. Заплаканы твар. Заплаканыя вочы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
саро́мецца несов.
1. стыди́ться, со́веститься;
ён ~меўся сваі́х слёз — он стыди́лся свои́х слёз;
2. (чувствовать замешательство) стесня́ться, смуща́ться, конфу́зиться, со́веститься;
с. незнаёмых — стесня́ться незнако́мых;
с. пець — стесня́ться петь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
напла́каць, ‑плачу, ‑плачаш, ‑плача; зак.
1. што і чаго. Разм. Праліць нейкую колькасць слёз. Ад прыгону-гора, ад паноў, ад катаў слёз стаяла мора, што мужык наплакаў. Машара.
2. што. Плачучы, давесці да чырвані, прыпухласці (вочы).
•••
(Як) кот наплакаў гл. кот.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сляза́, -ы́, мн. слёзы і (з ліч. 2, 3, 4) слязы́, слёз, ж.
1. мн., адз. ў знач. зб. Празрыстая саленаватая вадкасць, якая выдзяляецца слёзнымі залозамі вачэй пры раздражненні, болі або моцных перажываннях.
На марозе з вачэй цякуць слёзы.
2. Адна кропля такой вадкасці.
З вока паказалася с.
3. мн. Плач.
Прыйсці са слязамі.
Не стрымаць слёз.
Скрозь слёзы (плачучы).
◊
Аблівацца слязамі — моцна плакаць.
Пусціць слязу — заплакаць (іран.).
|| памянш. слёзка, -і, ДМ -зцы, мн. -і, -зак, ж. (да 2 знач.) і слязі́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж. (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
спла́каны, ‑ая, ‑ае.
1. Распухлы, пачырванелы ад плачу; са слядамі слёз. Сплаканы твар. □ Мукі ў цёткі няма, і яна, выцершы сплаканыя вочы, збіраецца ісці пазычаць у суседзяў. Якімовіч.
2. Які праліў шмат слёз, змучаны плачам. Сплаканы і знясілены, раскінуўшы ручкі, хлопчык спаў на зялёнай мураве. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
изойти́ сов. изойти́ кро́вью сысці́ (сплыць) крывёй;
изойти́ слеза́ми прапла́каць во́чы, знемагчы́ся ад слёз.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
праслязі́цца, ‑сляжуся, ‑слязішся, ‑слязіцца; зак.
Расхвалявацца да слёз, праліць слёзы. Цётка Ганна праслязілася, праводзячы Жарынку да машыны. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)