ігнарава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны; зак. і незак., каго-што.
Не прымаць пад увагу, не заўважыць (не заўважаць), не рэагаваць, не адказваць на што-н.; пагардліва ставіцца да каго-, чаго-н.
І. крытыку.
І. скаргі.
|| наз. ігнарава́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Прыма́цца ’перажываць’ (слонім., Нар. словатв.). Да прыма́ць 1 з пераносам значэння. Параўн. укр. прийма́ти ’успрымаючы што-небудзь, рэагаваць пэўным чынам; выяўляць сваё стаўленне да чаго-, каго-небудзь’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
рэакты́ўнасць, ‑і, ж.
Спец.
1. Здольнасць выклікаць рэакцыю, быць рэактывам.
2. Здольнасць рэагаваць на знешнія раздражненні. Расстройствы каардынацыі рухаў лягушак могуць тлумачыцца рознай рэактыўнасцю нервовых цэнтраў. «Весці».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гі́бкі, -ая, -ае.
1. Які лёгка гнецца і разгінаецца; пругкі.
Г. дубец.
2. перан. Багаты адценнямі, выразны (пра голас, характар і пад.).
Г. голас.
3. перан. Здольны ўмела і хутка рэагаваць на пэўныя ўмовы, абставіны, прызвычайвацца да іх.
Гібкая палітыка.
|| наз. гі́бкасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бая́цца, баю́ся, баі́шся, баі́цца; баі́мся, баіце́ся, бая́цца; бо́йся; незак.
1. Адчуваць страх.
Б. ваўкоў — быць без грыбкоў (прыказка.).
2. чаго. Не пераносіць чаго-н., адмоўна рэагаваць на што-н.
Расліны б. марозу.
3. (з адмоўем) у знач. пабочн. сл. Будзь упэўнены.
Не бойся, я вярнуся жывы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Тэ́нуты ‘пабегчы; схавацца’ (Клім.), ‘зрушыцца з месца’ (Сл. Брэс.), ‘рэагаваць’ (пін., Бел. дыял. 1), тэ́нутыся ‘рушыць’ (драг., Нар. словатв.). Магчыма, звязана з серб. те́нути ‘жадаць’. Няясна; мяркуецца паходжанне ад *teknǫti ‘пабегчы’ (ЕСУМ, 5, 546), параўн. тыняцца, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
рэакты́ўны, ‑ая, ‑ае.
Спец.
1. Які ўжываецца ў якасці рэактыву пры хімічных аналізах. Рэактыўныя рэчывы.
2. Здольны рэагаваць на знешнія раздражненні.
3. Які ўзнікае пад дзеяннем сілы аддачы. Рэактыўны рух. // Які выкарыстоўвае такую сілу. Рэактыўны рухавік. Рэактыўны самалёт.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэа́кцыя¹, -і, ж.
1. гл. рэагаваць.
2. Ператварэнне адных рэчываў у другія (хімічная рэакцыя) або пераўтварэнне атамных ядзер у выніку іх узаемадзеяння з іншымі элементарнымі часціцамі (ядзерная рэакцыя).
Ланцуговая р. (самастойны працэс пераўтварэння атамаў — у хімічнай рэакцыі або атамных ядзер — у ядзернай рэакцыі; таксама перан.: пра шэраг дзеянняў, якія ўзаемна выклікаюцца; кніжн.).
3. Рэзкая перамена ў самаадчуванні, упадак, слабасць пасля ўздыму, напружання.
Паслястрэсавая р.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Ашалапу́цець ’страціць (на некаторы час) здольнасць рэагаваць у выніку моцнай стомленасці або ў сувязі з нечаканым здарэннем’ (Янк. I), ашылапець ’аслупянець, скамянець’ (Бяльк.). Да шолап выкл. ’шась!’, параўн. шало́паць ’разумець, разбірацца’, першаснае ’корпацца, шастаць’, шалапут ’разгублены, узрушаны, няўважлівы чалавек’, параўн. драг. ошолоп ’асталоп, дурань’ (Клім.), укр. шолопати шастаць, корпацца’ (Карпат, диал. оном., 474), шалопокіти ’выдаваць глухі гук, шастаць’. Гл. ашалапуціць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
амярцве́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
1. Страціць адчувальнасць, зрабіцца мёртвым (пра клеткі, тканкі і пад.).
2. перан. Страціць рухомасць пад уплывам чаго‑н. Амярцвець ад жаху. // Перастаць быць ажыўленым, заціхнуць. Вуліцы амярцвелі. // Пазбавіцца маральных сіл; адчуць спустошанасць; перастаць актыўна рэагаваць на падзеі. Душа амярцвела.
3. перан. Страціць жыццёвасць, значэнне; аджыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)