зваро́так, ‑тка, м.
Слова або група слоў, якія называюць асобу ці прадмет, да якіх звяртаюцца. Знакі прыпынку пры зваротку. Вылучыць зваротак інтанацыяй.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыпы́нак, ‑нку, м.
1. Часовы перапынак у якім‑н. дзеянні, часовае спыненне чаго‑н. Пасля таго як батальён Аляксея выбіў гітлераўцаў з Кальварыі, брыгада зрабіла прыпынак. Мележ. І зноў шалёны тэмп танца, і зноў кароткі прыпынак, і зноў шалёны тэмп. Асіпенка. Дзяўчына скача без прыпынку, Як на патэльню ўзышла. Броўка.
2. Месца, дзе прыпыняецца трамвай, аўтобус, поезд і пад. для пасадкі і высадкі пасажыраў. Прыпынак таксі. □ На Прывакзальнай плошчы было людна: нядаўна, відаць, прыйшоў прыгарадны цягнік, і ад вакзала да трамвайнага прыпынку валам валілі людзі. Адамчык. — Сядайце на першы нумар трамвая, прыпынак ля Дома друку! — бойка адказаў міліцыянер і казырнуў Гашы. Стаховіч. Машына павольна пакацілася да слупа са знакам прыпынку. Янкоўскі. // Разм. Адлегласць паміж двума найбліжэйшымі пунктамі, дзе прыпыняецца трамвай, аўтобус, поезд і пад. У Мінску Андрэй правёў цётку Марыну да тралейбуса і нават праехаў з ёй два прыпынкі. Скрыпка.
3. Месца, якое можа быць або з’яўляецца прыстанішчам, прытулкам для каго‑н. Шмат вёсак і гаспадароў абышоў Пракоп, але прыпынку ўсё не знаходзілася. Колас. [Кандрат Яцук] уцёк ад крывавых рук, якія шукалі яго — партызанскага бацьку, — не даючы прыпынку ў роднай вёсцы. Брыль.
•••
Знакі прыпынку гл. знак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Праця́жнік ’знак прыпынку ў выглядзе гарызантальнай рысы’ (ТСБМ). Дэрыват з суф. ‑ік ад праця́жны < праця́гваць. У пачатку XX ст. у тым жа значэнні ўжывалася працяжка (Гіст. лекс., 253).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
расстано́ўка ж., в разн. знач. расстано́вка;
р. зна́каў прыпы́нку — расстано́вка зна́ков препина́ния;
р. сіл — расстано́вка сил
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
праця́жнік, ‑а, м.
1. Знак прыпынку ў выглядзе доўгай гарызантальнай рыскі ( — ).
2. Такі знак у азбуцы Морзе, а таксама гукавы сігнал, які адпавядае гэтаму знаку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расстано́ўка, -і, ДМ -но́ўцы, ж.
1. гл. расставіць.
2. Р мн. -но́вак. Парадак, паслядоўнасць у размяшчэнні чаго-н.
Правільная р. знакаў прыпынку.
3. Р мн. -но́вак. Кароткая паўза пры размове, пры выкананні чаго-н.
Чытаць верш з расстаноўкай.
|| прым. расстано́вачны, -ая, -ае (да 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адасо́блены, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад адасобіць.
2. у знач. прым. Выдзелены ў гаворцы інтанацыяй і паўзамі, на пісьме — знакамі прыпынку. Адасоблены прыдатак. Адасобленае словазлучэнне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разасяро́дзіць, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; зак., каго-што.
Раздзяліўшы на драбнейшыя групы, размясціць кожную з іх асобна, у некалькіх месцах. Хутка разасяродзілі машыны і без прыпынку ішлі далей. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
караво́кі, ‑ая, ‑ае.
Які мае карыя вочы. На прыпынку ў калідоры вагона паяўляецца першы прадстаўнік чэхаславацкага народа, дабрадушны, крыху паўнаваты для сваіх маладых год, каравокі старшына-пагранічнік з папкай пад пахай. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ду́жка, -і, ДМ -жцы, мн. -і, -жак, ж.
1. гл. дуга.
2. Ручка або якая-н. іншая частка прадмета ў форме невялікай дугі.
Д. замка.
3. Па́рны знак прыпынку або матэматычны знак у выглядзе вертыкальнай рысы (прамой, закругленай, фігурнай).
Круглыя дужкі.
Квадратныя дужкі.
Фігурныя дужкі.
Узяць у дужкі.
Вынесці за дужкі.
Раскрыць дужкі.
|| прым. ду́жачны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)